تصویب ارائه «سیم‌کارت کودک» در شورای عالی فضای مجازی / بخش خصوصی به حوزه تولید محتوای سالم ورود کند

به گزارش خبرنگار ایکنا، سومین دورهمی فعالان فضای مجازی حوزه کودک و نوجوان با موضوع «توسعه و ترویج فضای مجازی مناسب کودک و نوجوان» عصر امروز، 17 مهرماه به همت مرکز ملی فضای مجازی و با حضور سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی برگزار شد.

در ابتدای این دورهمی، فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی طی سخنانی در رابطه با سند صیانت از حقوق کودک و نوجوان اظهار کرد: این سند از مدت‌ها قبل در مرکز ملی فضای مجازی پیگیری شده و با توجه به قوانینی که وجود داشت، به ویژه قانون حمایت از اطفال مصوب سال 99، تهیه و در دستور کار شورای عالی فضای مجازی قرار داشت که نهایتاً با برنامه‌ریزی برای تقسیم وظایف نهادهای مختلف در این زمینه، سند صیانت از حقوق کودک و نوجوان برای قشر کودک و نوجوان آماده و به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسید.

وی افزود: از لحاظ نظری، اعتقاد داریم که بخش اطفال و نوجوانان یکی از مهمترین بخش‌های فضای مجازی است؛ چراکه یک سوم فعالان این فضا و اینترنت از همین طبقه بوده و این افراد آینده‌سازان کشور هستند و نمی‌توان نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بود.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با بیان اینکه اکثر سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی نیز به این مسئله توجه دارند، گفت: البته نگرانی‌هایی نیز در این زمینه وجود دارد. یک بخش از این نگرانی‌ها مربوط به حقوق کودکان و نوجوانان به عنوان بخش ضعیف جامعه است که شامل مواردی همچون حقوق اطفال و نوجوانان، آزادی دسترسی به اطلاعات، عدم تبعیض و ... می‌شود. بخش مهمی از نگرانی‌ها که فوریت بیشتری داشته و مورد توجه نهادهای بین‌المللی و حکومت‌ها نیز قرار دارد و اجلاس‌های متعددی در رابطه با آن برگزار شده است، ضرورت توجه به سه حوزه مهم مخاطرات، آسیب‌پذیری و خود آسیب در رابطه با امر محتوا، ارتباط و رفتار است.

فیروزآبادی تصریح کرد: در حوزه رفتار آن چیزی که نگران‌کننده است، به ویژه در زمینه آموزش، موضوع نقص توجه و حافظه و یادگیری است که خیلی جدی بوده و خدمات و محتوایی که در اینترنت ارائه می‌شود، باید این نکات را مد نظر داشته باشند. همچنین، باید به مواردی که ممکن است به ایحاد بحث‌های جنبی اخلاقی و رفتاری مانند حسادت، عدم رضایت و ... منتج شود نیز توجه کرد. امروز در حال انتقال از دوران مدرنیته به فضای جهانی و مجازی هستیم. در دوران مدرنیته، نوجوانان در حصارهای متعددی مانند خانواده، مدرسه، کلاس و ... زندگی می‌کنند، اما امروز این قشر از جامعه با جامعه جهانی مواجه هستند و بدون هیچ حصاری با تمامی دنیا در ارتباط هستند. به همین دلیل این مسئله باعث می‌شود تا ایشان در حوزه رفتار، ارتباط و نیز محتوا در معرض آسیب‌های جدی قرار گیرند.

وی بیان کرد: به همین دلیل فارغ از اینکه نظام سیاسی کشور چه دیدگاهی در رابطه با مسائل مختلف دارند، بحث اصلی این است که در حوزه کودک و نوجوان چه اصولی را باید رعایت کرده و طبق آن قانون‌گذاری کنند. همچنین باید مشخص شود که روابط بخش خصوصی، دولت، مردم و حمایت‌های لازم در این زمینه نیز به چه نحو باشد. در این رابطه نیازمند اتخاذ تدابیر مختلفی از قبیل بالابردن سواد فضای مجازی و ... هستیم؛ چراکه تمامی این موارد امروز مورد توجه سازمان‌های بین‌المللی قرار دارند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: سندی که در مرکز ملی فضای مجازی تهیه و پیشنهاد شد، با اصلاحات جزئی در جلسه شورای عالی فضای مجازی به تصویب رسید. در این سند محورهای مختلفی همچون مدیریت و راهبری فضای مجازی اطفال و نوجوانان از طریق تشکیل کارگروه ویژه برای رفع مشکلات ذی‌نفعان این فضا در نظر گفته شده است. همچنین مسئولیت بزرگی بر دوش اپراتورها قرار داده شده است که از آن با عنوان «پایپ» یاد می‌شود تا اپراتورها بتوانند به عنوان مجرای ارتباطی ویژه، مجرای ارتباط صیانت شده را فراهم کنند.

فیروزآبادی بیان کرد: همچنین شورای عالی فضای مجازی برای اولین بار تصویب کرد که کودکان و نوجوانان نیز بتوانند برای خود سیم‌کارت (سیم کارت کودک) و هویت حقیقی مستقلی داشته باشند و به راحتی در فضای مجازی فعالیت کنند. در حوزه محتوا نیز نگاه ما این است که بخش خصوصی باید در حوزه توسعه محتوا فعال باشد و نهادهای مختلف نیز به شرکت‌های نوپا کمک کنند تا بتوانیم خدمات متنوعی در حوزه محتوای سالم و ایمن را در اختیار این طبقه اجتماعی قرار دهیم تا ایشان از آسیب‌ها و خطرات مختلفی که در مقوله جهانی شدن وجود دارد، در امان باشند. بخش خصوصی در این زمینه باید حداکثر تلاش و ابتکار را داشته باشد. البته دولت نیز باید تسهیلات لازم را در حوزه آسان گرفتن مقررات و فراهم کردن شرایط مناسب برای آن‌ها فراهم کنند، اما معتقدیم که بخش خصوصی باید حداکثر تلاش خود را انجام داده و نهادهای دولتی نیز به ایشان کمک کنند.

وی تصریح کرد: در رابطه با موضوع حمایت و مراقبت نیز بحث امدادی قشر کودکان و نوجوانان مطرح است که در این زمینه نیز مأموریت‌های ویژه‌ای برعهده نهادهای مختلفی همچون قوه قضائیه، آموزش و پرورش، بهزیستی و ... قرار داده شده است. در مورد بحث تعاملات بین‌المللی نیز هم با پلت‌فرم‌های بزرگ دنیا و هم با مجامع بین‌المللی در ارتباط خواهیم بود که بتوانیم در سطح بین‌الملی نیز در حوزه ارزش‌گذاری‌های حوزه کودک و نوجوان و هنجارسازی‌هایی که صورت می‌گیرد، کارآمدی لازم را داشته باشیم.

همچنین در ادامه، پرویز کرمی، دبیر ستاد توسعه فن‌آوری‌های نرم و هویت‌ساز معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری نیز در سخنانی اظهار کرد: این ستاد مسئولیتی را برای خود به واسطه سند توسعه برعهده گرفته است که طبق آن باید در این حوزه به شکل‌دهی شرکت‌هایی بپردازد که در حوزه تولید محتوا فعالیت می‌کنند. امروز 20 درصد آحاد جامعه، کودکانی هستند که به دلیل آسیب‌ها و چالش‌های فراروی آن‌ها در بهره‌وری از فضای مجازی، نیازمند توجه ویژه به آن‌ها هستیم.

وی با اشاره به اینکه مجموعه ستاد از دو منظر به این موضوع می‌پردازد، افزود: اولین منظر، مسئولیت اجتماعی و کلی ما برای آماده‌سازی و آموزش و پرورش صحیح کودکان ایران اسلامی است که آینده‌سازان فردای کشور هستند. منظر دوم نیز نگرش ما به عنوان یک بازار به این موضوع است که می‌‎تواند با هدایت شرکت‌های خلاق و پلت‌فرم‌های موجود در این حوزه ورود پیدا کرده و بتواند ضمن درآمدزایی به حکمرانی خوب کمک کند. از این طریق این شرکت‌ها و پلت‌فرم‌ها می‌توانند بخشی از مسئولیت خانواده‌ها و معلمان را نیز عهده‌دار باشند.

دبیر ستاد توسعه فن‌آوری‌های نرم و هویت‌ساز ادامه داد: پس از آنکه سند راهبردی کشور در حوزه صیانت از حقوق کودک و نوجوان شکل گرفت، تقسیم کار ملی در بین نهادهای حاکمیتی و دولتی صورت گرفت، اما نگاه مهمی نیز در کنار این مسائل وجود دارد که همان بحث آماده کردن نهادها یا ساختارهایی است که بتوانند در کنار درست و منطقی عمل کردن در این حوزه، اشتغال‌زایی را نیز مد نظر داشته باشند.

کرمی تصریح کرد: به همین مناسبت، پلت‌فرمی را در معاونت علمی ریاست جمهوری تحت عنوان «خانه‌های خلاق و نوآوری» تعریف کردیم که طبق آن نیز یک خانه خلاق و نوآوری در تمامی استان‌های کشور شکل می‌گیرد. در این خانه‌های خلاق و نوآوری، برنامه‌های مختلفی همچون شبکه‌سازی، نت ورک، مشاغل این حوزه، زیرساخت و ... ارائه می‌شود و ضمن استانداردسازی برنامه‌ها، تسهیلات ویژه‌ای نیز اختصاص داده می‌شود تا از دل این خانه‌ها، شرکت‌های خلاق ایجاد شوند.

وی در ادامه بیان کرد: آمادگی داریم که حداقل دو یا سه خانه خلاق را در حوزه کودک و تولید محتوا برای کودک، آموزش و یادگیری کودک، اسباب‌بازی، گیم و سرگرمی برای کودک در مرکز ملی فضای مجازی در دستور کار قرار دهیم و بخشی از کمک‌های معاونت علمی ریاست جمهوری را نیز به این موضوع اختصاص دهیم.

دبیر ستاد توسعه فن‌آوری‌های نرم و هویت‌ساز در رابطه با نحوه ارتباط مجموعه‌های گروه کودک با ستادفن‎‌آوری‌‎های نرم و هویت‌ساز نیز اظهار کرد: شرکت‌های خلاق و مراکز نوآوری که آمادگی لازم برای همکاری را دارا هستند، می‌توانند به سایت زیست‌بوم صنایع خلاق مراجعه کرده و پس از سپری کردن مراحل اولیه، از تسهیلات و امکان فراهم شده، بهره‌برداری کنند. البته این برنامه تحت نظارت شورای عالی فضای مجازی و حمایت شورا انجام خواهد شد.

همچنین، در ادامه، قاسم خالدی، معاون فرهنگی، اجتماعی و امور محتوایی مرکز ملی فضای مجازی نیز طی سخنانی گفت: عزم ما برای اینکه سند صیانت صرفاً به عنوان یک سند بالادستی باقی نماند، جزم است و تلاش می‌کنیم تا مفاد آن را هم با تشکیل کارگروه آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی و هم با تشکیل کارگروه عملیاتی‌سازی این سند و البته در همکاری با نهادها و تقسیم وظایف بین آن‌ها اجرا کنیم.

وی با اشاره به عنوان نشست امروز یعنی «توسعه و ترویج فضای مجازی مناسب کودک و نوجوان»، افزود: این عنوان بخش مهمی از سند صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان است و طبق آن باید زمینه ایجاد زیست‌بوم ایده‌آل کودک و نوجوان و زیرساخت‌های مناسب برای زیست این قشر مهم جامعه که طبق آمارها یک سوم جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، فراهم شود.

معاون مرکز ملی فضای مجازی بیان کرد: در مفاد مختلف سند صیانت، به این بخش خاص و ترویج فضای مجازی مناسب کودک و نوجوان اشاره و تأکید شده است. امروز متأسفانه تصویری که از فضای مجازی در ذهن داریم، محل زیست مناسبی برای کاربران ما به ویژه کودکان و نوجوانان آسیب‌پذیر نیست. باید قبول کنیم امروز فضای مجازی جولانگاه انواع جرایم سایبری شده است که بی‌مهابا بیشتر آسیب‌های فرهنگی، اجتماعی را گسترش می‌دهند و به تعبیر مقام معظم رهبری به قتل‌گاهی برای کودکان و نوجوانان تبدیل شده‌اند.

خالدی با بیان اینکه باید همه عزم خود را جزم کنیم تا این شرایط تغییر کند، تصریح کرد: صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان یکی از وظایف حاکمیت‌ها است و باید طوری رفتار کنیم که مغلوب عملیات روانی دشمن نشویم؛ چراکه وظیفه صیانت در این حوزه با ماست و دولت‌ها، نهادها و سازمان‌ها باید به این موضوع ورود کرده و نقش صیانتی خود را به جد دنبال کنند. موضوع صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان امروز در بین دموکرات‌ترین کشورها نیز جزء اولویت‌های حاکمیت است و ما در کشور در رابطه با این موضوع با تأخیر ورود مواجه هستیم.

وی با اشاره به نقش بازیگران اصلی در این حوزه، اظهار کرد: تا زمانی که در کشور هرم مدیریت این فضا برای صیانت از قشر کودک و نوجوان معکوس نشود، توفیقی به دست نخواهیم آورد. باید هرم مربوط به این موضوع که از حاکمیت و دولت گرفته و به نهادهای مختلف و خانواده و مخاطب اصلی یعنی کودک و نوجوان ختم می‌شود، معکوس شود، یعنی باید بدانیم که نقش اول این عرصه بر عهده خود کودکان و نوجوانان است و خانواده نیز نقش کلیدی دارد. وظیفه نهادهای بالادستی نیز آموزش مهارت‌های لازم به خانواده و نوجوانان است.

معاون مرکز ملی فضای مجازی ادامه داد: چالش اصلی در این عرصه نیز بحث سواد فضای مجازی و مهارت‌افزایی است که باید در این رابطه برنامه‌های مختلف را با اقدامی جهادی و عملیاتی گسترده به پیش ببریم. باید یک بار دیگر مانند نهضت سوادآموزی در ابتدای انقلاب، نهضت سواد فضای مجازی را برای این قشر در کشور شکل دهیم.

خالدی در پایان سخنان خود بیان کرد: باید صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان در فضای مجازی را به طور جد عملیاتی کنیم که یکی از نکات خیلی مهم در سند صیانت نیز توجه ویژه به کسب و کارها و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و کمک طلبیدن از این بخش است.

یادآور می‌شود، در ادامه این دورهمی نیز تنی چند از نمایندگان شرکت‌ها و گروه‌های مختلف همچون شرکت ایرانسل، آپارات و ... به ارائه نقطه‌نظرات خود در راستای اجرای هرچه بهتر سند صیانت از حقوق کودکان و نوجوانان در کشور پرداختند.