سنجه‌ها و هیئت ممیزی برای انتخاب خادمان قرآن شفاف شود
سعید رحمانی، فعال قرآنی ضمن وارد دانستن نقدهای جدی به برگزاری بیست و ششمین دوره تجلیل از خادمان قرآن کریم، گفت: رویدادی که نماد وحدت‌بخشی، پویایی و نشاط جامعه قرآنی بود با عملکردهای غیرشفاف و شبهه‌برانگیز به نماد تشتت تبدیل شده است.
سعید رحمانی، مدرس و داور مسابقات بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، با اشاره به برخی نکات در مورد بیست و ششمین دوره مراسم تجلیل از خادمان قرآن کریم، که چهارم مردادماه برگزار شد و حواشی آن گفت: تمامی فعالان قرآنی بدون چشمداشت و با تواضع و رعایت اخلاق قرآنی مشغول فعالیت هستند، اما جامعه به ویژه سکانداران حاکمیت در برابر آنان وظایفی دارند که شناساندن، تقدیر و تحسین از آنها بخشی از این وظایف است.
داور بخش وقف و ابتدای مسابقات بین‌المللی با تأکید بر اینکه معرفی نخبگان قرآنی به عنوان خادم قرآن به جامعه، کار پسندیده‌ای است، افزود: این کار با یک یا دو اشتباه نه تنها اثرات خود را از دست می‌دهد، بلکه ممکن است اثر معکوس داشته باشد. اگر در یک ظرف طلاکاری‌شده، سم بریزیم، دیگر زیبایی آن جام به چشم نمی‌آید و محتوای آن ظرف بیشتر به چشم خواهد آمد یا اگر شهد شیرینی را در جام غیر معقول و نامناسبی بریزیم، چیزی از لذت نوشیدن آن شهد کاسته می‌شود.
این مدرس قرآن با تأکید بر اینکه در روند انتخاب خادمان قرآن کریم هر دو اشتباه را داشته‌ایم، تصریح کرد: فرایند انتخاب و معرفی خادمان قرآن کریم باید وحدت‌بخش، نشاط‌آور و پویا باشد؛ نه اینکه حرکتی از سر القای تشتت‌ها، گله‌ها و ایستایی جامعه قرآنی باشد. اگر مسیر پویایی و خلاقیت را طی کنیم، راه درستی رفته‌ایم و در غیر این صورت مسیر اشتباه است. طبق روایات، در آخرت به قاری گفته می‌شود: «بخوان و بالا برو» یا قرآن می‌فرماید: «لهم درجاة». بنابر این خادم و قاری قرآن ملاک و درجه است و وقتی یک فعال قرآنی به عنوان خادم، معرفی می‌شود، نه تنها قابلیت دریافت این نشان را دارد، بلکه خود او معیار و ملاک درجه‌بندی است. از این منظر انتخاب و شناساندن خادم قرآن وظیفه سنگینی است که هر گونه خطای راهبردی در آن نابخشودنی است.
رحمانی با اشاره به اینکه در حال حاضر در روند انتخاب خادمان قرآنی مهارگسیختگی و ناهنجاری به چشم می‌خورد، بیان کرد: گاهی این مراسم به فاصله دو یا سه سال دچار فترت می‌شود و هیچ خبری از برگزاری آن نیست و یکباره در فاصله چهار یا پنج ماه دو یا سه مراسم برگزار می‌شود، آن هم بدون وجود مقدمات و تمهیدات علمی و بدین ترتیب فعالان قرآنی با اهداف خاص انتخاب می‌شوند، گویی سفارش شده است تا دولت به پایان نرسیده این کار انجام شود. این سرآسیمگی به خوبی دیده می‌شود و این جای تعجب دارد. این روند باید منظم باشد، نه آن فترت دو سه ساله مطلوب است و نه برگزاری سه دوره در چند ماه، آن هم با استفاده از فرایندی مبهم و غیرشفاف و گزینش‌های مورددار. چنین فرایندی به جای وحدت‌آفرینی در جامعه قرآنی نتایج دیگری را به دنبال دارد.
بیشتر بخوانید:
- نقدهای صریح پیشکسوت قرآنی به همایش خادمان قرآن
- اندر حکایت آخرین رویداد ملی قرآنی در دولت دوازدهم
- گزارش ایکنا از آیین تجلیل از خادمان قرآن و نکوداشت «امام‌جمارانی»
وی در ادامه به متوازن و متجانس نبودن انتخاب‌ها در این دوره اشاره و تصریح کرد: برخی افراد انتخاب‌شده باید قبلاً معرفی می‌شدند. همچنین با برخی افراد انتخاب‌شده مواجه هستیم که ده‌ها فعال قرآنی دیگر هم‌رده یا فعال‌تر از آنها هستند، اما انتخاب نشده‌اند و مشخص نیست که افراد براساس چه شایستگی و ویژگی‌ای انتخاب شده‌اند؟ آیا این چیزی غیر از بی‌انضباطی در مدیریت را نشان می‌دهد؟ اگر انتخاب‌ها شفاف نباشد، به جای اینکه نشاط و انگیزه رقابت سالم را در جامعه قرآنی ایجاد کند، می‌تواند افسردگی استعدادها و افزایش گله‌مندی‌ها را به دنبال داشته باشد.
این داور مسابقات بین‌المللی قرآن اظهار کرد: اگر نگاهی موشکافانه‌تر به این انتخاب‌ها داشته باشیم، تعداد قابل توجهی از انتخاب‌شدگان کسانی هستند که وظیفه ذاتی آنها ارائه خدمات قرآنی بوده است و بدین منظور روزانه حقوق دریافت می‌کنند و این کار وظیفه سازمانی آنهاست. بنابر این چنین افرادی هنر ویژه‌ای بابت اجرای کار قرآنی به خرج نداده‌اند و اتفاقاً اگر به این وظیفه خود عمل نکنند، باید توبیخ شوند. اگر قرار است از این قبیل افراد تقدیر شود، یک فرد کفایت می‌کند، نه اینکه نیمی از انتخاب‌ها را به این قبیل افراد اختصاص دهیم. دلیل برگزاری چنین همایشی این نیست که یک‌سری افراد به یکدیگر نان قرض بدهند، بلکه باید افراد قرآنی به جامعه معرفی شوند.
رحمانی با طرح این سوال که چرا افراد مسئول زیادی در انتخاب خادمان قرآن دخالت دارند و انتخاب‌شوندگان زیادی هم از صنف خودشان هستند؟ گفت: سنجه‌ها و فرایند انتخاب شفاف نیست و شاخص‌ها به جامعه قرآنی گفته نمی‌شود، در حالی که باید برای همه روشن و شفاف باشد تا فعالان قرآنی خود را با شاخص‌ها تطبیق دهند. همچنین افراد ممیز و انتخاب‌کننده چه کسانی هستند و چرا این افراد به جامعه قرآنی معرفی نمی‌شوند؟ وقتی این افراد معرفی نشوند، ناگزیر از منابع غیر موثق می‌شنویم که افرادی با سابقه مدیریتی تصمیم‌گیری می‌کنند و کارشناسان و جامعه قرآنی را کمتر در جمع انتخاب‌کننده‌ها دیده‌ایم و این ظلمی در حق جامعه قرآنی است. ضمن احترام به همه افرادی که کار ممیزی را انجام می‌دهند، اما باید در جمع آنان قاریان و حافظان و جلسه‌داران نیز حضور داشته باشد. در واقع هیئت ممیز باید شامل جمیع فعالان قرآنی باشد، نه طراحی‌های پشت صحنه.
وی بیان کرد: در انتخاب‌ها سهمیه‌بندی، رتبه‌بندی و درصدبندی مشخص نیست، به عنوان مثال ما نمی‌دانیم که درصد انتخاب بانوان، جوانان، اساتید شهرستان و ... چقدر است. وقتی ملاک شفافی برای انتخاب وجود نداشته باشد، خروجی‌ها دم دستی خواهد بود و این امر به هیچ وجه شایسته نیست. ممیز وظیفه دارد که در تمام کشور به جستجوی اساتید شایسته بپردازد و وظیفه ما هم معرفی چنین افرادی به هیئت ممیز است. وقتی جای شاخص‌های واقعی و اصلی را شاخص‌های مجازی، سلیقه‌ای و فرعی بگیرد، مشخص است که همه با آن مشکل خواهند داشت. افرادی انتخاب می‌شوند که در شُرُف رفتن از یک پست یا بازنشستگی هستند، گویی این امتیاز اهدا می شود تا رضایت عده‌ای خاص به دست بیاید.
این مدرس قرآن کریم با اشاره به اینکه انتخاب‌ها مهندسی معکوس را یادآوری می‌کند، بیان کرد: یعنی افراد از قبل انتخاب شده‌اند و اصرار داریم آنها را معرفی کنیم. باید در انتخاب هیئت ممیز مقبولیت و محبوبیت اهمیت داشته باشد. چرا نماینده رسانه در جلسات انتخاب حضور ندارد؟ چرا جلسات انتخاب به صورت شفاف برگزار نمی‌شود؟ در حال حاضر قاریان و حافظان نماد جامعه قرآنی هستند اما گاهی هیچ قاری و حافظی در گروه ممیزی دیده نمی‌شود.
رحمانی افزود: روند اجرای مراسم نیز شایسته جامعه قرآنی نیست و نقد جدی به آن وارد است. این جلسه باید در نهایت وزانت و نیز مناسب محتوای آن با حضور بالاترین مقامات کشوری برگزار شود. گاهی مراسم به گونه‌ای اجرا می‌شود که گویی یک رویداد تحمیل‌شده است و باید به هر شکل ممکن آن را برگزار کنند. مجموع این اقدامات باعث می‌شود که نماد وحدت و پویایی جامعه قرآنی به نماد تشتت، بی‌رمقی و ... تبدیل شود. ما باید افرادی را که مصداق بارز «هم درجاة عندالله» هستند شناسایی و آنها را به جامعه معرفی کنیم. لذا این انتخاب‌ها با چالش مواجه است و باید تغییرات اساسی صورت بگیرد.
وی در پایان با تأکید بر اینکه انتظار داریم که انتخاب‌های امسال بازگردانده شود و با شفافیت بیشتر و نیز انتخاب فعالان قرآنی جدید همراه باشد، گفت: امیدواریم با قید فوریت به این مسائل رسیدگی شود. همه کسانی که در گوشه و کنار این کشور بدون هیچ چشم‌داشتی دغدغه قرآنی دارند شایسته عنوان خادم قرآن هستند و امیدوارم کسانی که مسئول تقدیر از این افرادند بدین منظور سامانه‌ای را طراحی کنند تا دیگر شاهد انتخاب‌های غیرشفاف نباشیم.
انتهای پیام
اي كاش ما در كشور يك جامعه قرآني منسجم و همدل مي داشتيم
اي كاش بالاي سر جامعه قرآني ما يك يا چند استاد «قرآني عالم، جامع، مهذّب و ممحّض» حضور مي داشتند، تا هر روز جامعه قرآني از ايشان بهره ببرد و چيزي بدان در دانش و اخلاق افزوده شود.
اي كاش جامعه قرآني ما اين گونه همديگر را خنثي نمي كردند و براي يكديگر حاشيه نمي آفريدند. راستش خيلي برايمان عجيب است كه ببينيم عده اي يكسره از قرآن سخن مي گويند، اما در گيرودارهاي تعارض منافع، به هم رحم و بر هم ابقا نمي كنند و هر جا لازم باشد همه طرفهاي درگير از ارتباط و اتصال خود به رهبري مايه مي گذرانند و پشت قباي ايشان مخفي مي شوند تا تيرهاي همه شان مشتركا به سمت آقا بيايد!
اي كاش اين نظام تشويق ناتراز و ناراست نمي بود و هر كه پا در وادي قرآن مي گذاشت، مفلح و ناجح به شمار مي بود و جوايز هم متعلق به همه و نه چند نورچشمي بركشيده مي بود.
اي كاش... اي كاش...
پیرو این اتفاق و حواشی و انتقادات اساتید، ما به عنوان یک موسسه قرآنی تحول گرا و دارای رویکرد تعالی بخش، حاضر به ایجاد یک لجنه و گروه از فعالان قرآنی به عنوان تشکیلات سایه در عرصه موضوعات قرآنی هستیم.
به جهت استحضار طی اعلام کناره گیری استاد مختار دهقان از عرصه کذایی مسابقات قرآن از ایشان حمایت کرده و بیانیه ای را با همیاری دلسوزانه همکاران در ایکنا منتشر کردیم
جناب استاد رحمانی و سایر اعزه! وقت صحبت راندن و سخنرانی گذشته باید مرد میدان بود تا اتفاقی مثبت رقم بخورد