جایگاه والای امام رضا(ع) در فرهنگ و هنر ایران زمین

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ عبدالله عبدی بزدی، هنرمند خراسانی (دو تار نواز حوزه شرق خراسان) درباره سروده‌‎های شاعران در وصف امام رضا(ع) بیان کرد: اشعار بسیاری در وصف امام رضا(ع) گفته شده که من نیز بخشی از آنها را با دو تار اجرا کرده‌ام. این اشعار به دو بُعد عرفانی و مذهبی امام اشاره دارند. باید گفت نمی‌توانیم شخصیت معنوی امام رضا(ع) را از موسیقی مقامی خراسان جدا کنیم و این خود نشان از جایگاه خاص امام رضا(ع) در فرهنگ و هنر ایران زمین دارد. به طور کلی این مضامین عرفانی از اولاد پیامبر و اهل‌ بیت (ع) و اشخاص برجسته در عرفان ما وجود دارد و در هنر و موسیقی این منطقه در بخش موسیقی عرفانی آن متجلی شده و حضور فعال دارد.

عبدی در رابطه با کلیت موسیقی شرق خراسان گفت: موسیقی خراسان متشکل از دو طیف حماسی و مذهبی (اسلامی) است. ریشه‌های بخش حماسی آن به دوران پیشا اسلامی مثل: هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان می‌رسد که مقام‌ها ریشه در آن دوران دارد. در بخش مذهبی، موسیقی‌های عرفانی را داریم که تم آن باز می‌گردد به مسائل عرفانی، اشخاص و افراد اسلامی که اشعاری در وصف آن‌ها سروده شده است.

وی درباره جایگاه امام رضا(ع) در موسیقی نواحی شرق خراسان نیز افزود: در شرق خراسان بیشتر افراد از اهل سنت هستند ولی برای آنها نیز امام رضا(ع) از شخصیت‌های مهم و بزرگ است و از پیران هفتگانه جهان محسوب می‌شود. به همین علت در موسیقی عرفانی و مذهبی خیلی به این موضوع اشاره می‌شود. مضامین آنها غالباً برگرفته از روایاتی است که به صورت اشعار خوانده شده و یا داستان‌هایی که در عرف نقل کرده‌اند و به بیان موسیقایی اجرا شده است.

وی در انتها با اشاره به این نکته که امام رضا(ع) تنها متعلق به شیعیان نیست و برای دیگر مذاهب نیز محترم است و نقطه اتحاد مذاهب اسلامی هستند؛ افزود: مفاهیمی چون تذهیب نفس و سلوک عرفانی از اشخاصی که با امام رضا(ع) مرتبط بودند به ما منتقل شده و در بخش عرفانی موسیقی مقامی تجلی پیدا کرده است. این تعالیم عرفانی و احکام انسانی که در ورای مسائل مذهبی و فقهی بیان می‌شود جنبه جهان شمول دارد و مختص به هیچ مذهب و گروه خاصی نمی‌شود و هر اندیشه‌ای پذیرای آن است. اکثر این تعالیم در اشعار مختلف و موسیقی ما وجود دارد.

در پایان این هنرمند از اشعاری که خود برای امام رضا(ع) سروده و اجرا کرده است را خواند:

تو را چو یار طلب کرد عزم چالاک است

ز یُمن جان لطیفش غم دلت پاک است

حریم روضه‌ پاکش ترنج افلاکی

و خیمه‌اش به فلک شه نشین لولاک است

رکوع جمله‌ گیتی ز نقش ابرویش

صفوف جمع ملائک به سجده در خاک است

به دور گنبد زرین کبوتران رقصان

وهم رعیت عاشق که سینه صد چاک است

رضا نگین خراسان و حلقه‌ی عشاق

اگر که عبدی عاشق ازآن طربناک است

(سروده و اجرا شده توسط عبدالله عبدی در سال 2018، خانه ادبیات فرانکفورت در آلمان)

گفت‌وگو از سجاد محمدیان