لحظاتی با نخستین مسابقه قرآنی شبکه یک سیما / نوجوان‌هایی که شانس دیده شدن پیدا کرده‌اند
شبکه یک سیما با تولید مسابقه ترنم، ورودی جدی به بحث برنامه‌سازی قرآنی داشته و با استقبال خوب فعالان قرآنی مواجه شده است. در صورت ادامه نیز می‌تواند بخش زیادی از نقدهای جامعه قرآنی به عملکرد صداوسیما در پرداختن به مباحث قرآنی را پاسخ دهد، اما با وجود نزدیک شدن به روزهای پایانی پخش این مسابقه، هنوز اظهارنظر رسمی از سوی مدیران شبکه یک در مورد بازخوردهایی که از پخش این برنامه قرآنی گرفته‌اند صورت نگرفته است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، این روزها استودیو ۱۱ ساختمان تولید سازمان صداوسیما، میزبان تیمی چهل نفره از عوامل تولید یک مسابقه تلویزیونی است تا هر روز برنامه‌ای قرآنی را به روی آنتن زنده شبکه یک سیما ببرد. اقدامی که به نظر می‌رسد اگرنه در کل تاریخ این شبکه، اما به یقین در تاریخ سال‌های اخیر شبکه یک سیما، که عنوان ملی بودن را بر خود دارد، بی‌سابقه بوده است.
همین ضعف در پرداختن به موضوعات قرآنی باعث شده بود تا صدا و سیما آماج انتقادات تند پیشکسوتان، اساتید و فعالان عرصه قرآنی کشور قرار گیرد. این موضوع به حدی برای جامعه قرآنی اهمیت داشت که هر فعال قرآنی در گفت‌وگوی خود با هر رسانه‌ای و با هر موضوعی بحث را به کم‌کاری شبکه‌های رسانه ملی در تولید برنامه‌های قرآنی می‌کشیدند.
گزارش تصویری پشت صحنه مسابقه قرآنی ترنم
در روزهایی که جامعه قرآنی از توجه شبکه‌هایی غیر از سیما و صدای قرآن به برنامه‌های قرآنی ناامید شده بود، یکباره خبر تولید یک مسابقه قرآنی در شبکه یک سیما نگاه‌ها را به خود جلب کرد تا فرایند تولید یک مسابقه قرآنی در یکی از پر‌بیننده‌ترین شبکه‌های رسانه ملی کلید بخورد. برای تهیه گزارشی از روند تولید این مسابقه تلویزیونی در پشت صحنه آن حضور یافتیم تا از نزدیک در جریان مراحل تولید مسابقه تلویزیونی ترنم قرار بگیرم.
اهالی ساختمان تولید چند روزی می‌شود که شنونده تلاوت ناب قاریانی نوجوان از گوشه و کنار کشورمان هستند. تلاوت‌هایی که از معدود دفعاتی است که روح و روان کارکنان یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های رسانه ملی را جلا می‌دهد. چهار قاری زیر ۱۶ سال از استان‌هایی همچون یزد، قم و اصفهان به همراه خانواده‌های خود در استودیو حضور یافته‌اند. مصطفی اسماعیل‌وار و عبدالباسط‌گونه منتظر هستند تا فرمان هنرنمایی حنجره‌های طلایی آنها صادر شود و کلام وحی را به سمت گوش، جسم و جان تمام حاضران در استودیو ۱۱ و بینندگان میلیونی آن هدایت کنند.
در حنجره هر کدام از چهار قاری نوجوان، شحات انوری به غایت جوان در انتظار ایستاده است تا استادانه شوری توأم با شعور در شنوندگان ایجاد کند و البته مدیران رسانه ملی را از تدارک چنین مسابقه‌ای خرسند گرداند. موضوعی که با پخش چندین قسمت از مسابقه هنوز به بحث گذاشته نشده است.
پخش زنده و مستقیم مسابقه، ۱۶:۵۰ دقیقه آغاز می‌شود. تا پیش از شروع مسابقه سروصدای زیاد عوامل از بیرون ساختمان تولید نیز به گوش می‌رسد، اما به فاصله یک دقیقه تا شروع مسابقه و با فرمان مدیر صحنه صداها حبس می‌شود تا سکوت محض بر فضای استودیو ۱۱ حاکم شود.
تلاش‌های مجری برای رعایت چارچوب‌های برنامه معارفی
محمد خاکساری که تمایلی به اظهار نظر در مورد ترنم در او دیده نشد و تلاش‌های خبرنگار ایکنا برای گرفتن مصاحبه‌ای کوتاه راه به جایی نبرد، تمام شاخص‌های یک مجری معارفی را دارد. به نظر می‌رسد تلاش زیادی کرده است تا از دوگانگی ایجاد شده در اجرای برنامه معارفی و اجرا در یک شبکه عمومی، خروجی قابل قبولی را به دست بیاورد.
ترکیب داوران نیز در نوع خود جالب است. سه داور در استودیو حضور دارند و پنج داور نیز غیرحضوری به شرکت‌کنندگان امتیاز می‌دهند. در این بین ترکیب سه داور حضوری جالب‌تر است. احمد ابوالقاسمی، امین پویا و حمیدرضا احمدی‌وفا سه نفر از قاریان بین‌المللی کشورمان هستند که تلاوت‌های استادانه آنها باعث ترغیب بسیاری به سمت قرآن شده است. قدرت تحلیل بالای احمد ابوالقاسمی و البته کسوت او در بحث داوری باعث شده تا سهم او در گفتن نکات کلیدی کوتاه بیشتر از دو داور دیگر باشد.
ترنم و اسراء
نوع مسابقه و چینشن داوران و شرکت‌کنندگان در روبه‌روی هم برای افرادی که مخاطب حرفه‌ای شبکه قرآن و معارف سیما هستند بیش از هر چیز مسابقه اسراء را یادآوری میکند و اصلی‌ترین سؤال از عوامل همین موضوع است، اما باید دقت کنیم اگر شباهتی هم هست، برای بخش زیادی از بینندگان تازگی دارد، چراکه اینجا شبکه قرآن نیست و بینندگان آن طیف بسیار گسترده‌تری هستند. برای همین تهیه‌کننده ترنم اعتقادی به شباهت آن با اسراء ندارد.
داوود نجفی، تهیه‌کننده مسابقه تلویزیونی ترنم، در حاشیه پخش این مسابقه تلویزیونی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا و در مورد شباهت مسابقه ترنم به مسابقه اسراء و راهکارهایی که در نظر گرفته شده تا پخش این برنامه، اسراء را به ذهن مخاطب متبادر نسازد، می‌گوید: برنامه اسرا یک مسابقه با قدمت ۱۰ فصل پخش است. ما برای اینکه از اسراء فاصله بگیریم در بخش‌های مختلف تغییراتی را ایجاد کردیم. به عنوان مثال ما در بخش داوری از هشت داور از نقاط مختلف کشور استفاده کردیم. همچنین روش داوری در این مسابقه برای نخستین بار است که در تلویزیون استفاده می‌شود. در این روش یکسری از داوران در استودیو حضور دارند و یکسری نیز به صورت زنده و مستقیم در منزل و از طریق تلویزیون رقابت را داوری می‌کنند.
وی در مورد دیگر تفاوت‌های ترنم با اسراء می‌افزاید: برنامه اسراء بر روی سه قاری مصری مانور می‌دهد، اما ترنم تعداد بیشتری از اساتید را، که بالغ بر ۱۵ استادند، مورد توجه قرار داده است. علاوه بر این در ترنم به اساتید ایرانی نیز بها داده شده و تلاوت‌های آنها به عنوان یکی از آیتم‌های مسابقه گنجانده شد. خلاقیت فردی آیتم دیگری هست که در اسراء ندیده‌ایم.
نجفی اذعان میکند: تلاش کردیم که پخش ترنم تداعی‌گر مسابقه اسراء نباشد و این کار از طریق تغییراتی که اعمال کردهایم انجام شده است. مسابقه ترنم برای برخی از شرکت‌کنندگان که تجربه حضور در مسابقه اسراء را نیز داشتند، دارای جذابیت بود.
بر اساس گزارش ایکنا با اینکه مسابقه ترنم به روزهای پایانی پخش خود نزدیک می‌شود(پایان پخش تا قبل از محرم)، هنوز اظهارنظری رسمی از سوی مدیران شبکه یک سیما برای ادامه‌دار بودن این روند انجام نشده و بازخوردهای این کار رسماً اعلام نشده است.
نجفی در مورد بازخوردهای ورود شبکه یک به کار تولید برنامه قرآنی می‌گوید: در طول روز پیامک‌های بسیار زیادی دریافت می‌شود که عمده این پیامک‌ها مربوط به تشکر از شبکه یک برای ورود به کار قرآنی است. از زمانی که شبکه قرآن و معارف سیما راه‌اندازی شد، شبکه‌های دیگر برنامه قرآنی مستقلی را تدارک ندیدند. لذا ورود شبکه یک به این عرصه برای بسیاری جای تعجب داشت و به همین خاطر بازخوردها بسیار قابل توجه بود. با توجه به اینکه ترنم یک مسابقه جدید است همه انتظار دارند که ادامه پیدا کند، ما منتظریم ببینیم شبکه برای مراحل بعدی چه تصمیمی را اتخاذ خواهد کرد.
موضوع دیگری که در مورد ترنم مورد سوال است رعایت استانداردهای لازم برای شناسایی استعدادها از طریق تعریف آیتم‌هاست. تهیه‌کننده ترنم در مورد کیفیت آیتم‌ها برای محک زدن توانمندی شرکت‌کننده و نیز استاندارد بودن آن بیان میکند: براساس ۴۵ دقیقه‌ای که در اختیار ما قرار گرفته است، برنامه‌ریزی کردهایم و در هر قسمت چهار شرکت‌کننده حضور دارند که در سه نوبت تلاوت خواهند داشت، یعنی در یک برنامه ۱۲ بار تلاوت گنجانده شده است. علاوه بر این، پخش تلاوت اساتید مصری و ایرانی نیز در نظر گرفته شده که در یک برنامه ۱۶ یا ۱۷ فراز تلاوت پخش می‌شود. اگر صحبت‌های اساتید داور و نکات دیگر را اضافه کنیم، متوجه خواهیم شد که از زمان مسابقه بهترین استفاده شده است.
موضوع دیگری که مسابقه ترنم با آن مواجهیم بحث مشترک بودن شرکت‌کنندگان ترنم با مسابقه اسراء است، موضوعی که باعث شده بود تا این شائبه ایجاد شود که از شرکت‌کنندگان اسرا دعوت شده است تا در ترنم نیز حضور یابند. نجفی در مورد شیوه‌های دعوت از شرکت‌کنندگان در مسابقه اظهار میکند: دو هفته قبل از شروع برنامه فراخوانی را از طریق سایت شبکه یک سیما و همچنین فضای مجازی اعلام کردیم و از مخاطبان خواستیم افراد زیر ۱۶ سال که توانمندی تلاوت دارند یک فراز از تلاوت خود را ارسال کنند تا مورد ارزیابی اولیه قرار گیرند. حدود دو هزار ویدئو دریافت شد و طی دو مرحله مورد ارزیابی کارشناسان فن تلاوت قرار گرفت. در نهایت ۸۰ نفر برای مرحله حضوری انتخاب شدند. البته برخی از شرکت‌کنندگان پیش از این در مسابقه اسراء نیز شرکت کرده‌اند.
میزان جوایز
نجفی در مورد جوایز این مسابقه نیز بیان میکند: شبکه به تمام شرکت‌کنندگان در مسابقه مبلغی در حد ۳۰۰ هزار تومان اهدا خواهد کرد. همچنین راه‌یافتگان به مرحله نیمه نهایی که ۱۶ نفر هستند، مبلغ ۵۰۰ هزار تومان هدیه و لوح تقدیر دریافت می‌کنند و در نهایت به راه‌یافتگان به فینال نفر اول تا چهارم از پنج تا دو میلیون تومان جایزه اهدا خواهد شد.
تهیه‌کننده مسابقه تلویزیونی ترنم در مورد ادامه یافتن این مسابقه در فازهای دیگر و ورود جدی‌تر شبکه یک به ساخت برنامه‌های قرآنی اظهار میکند: پخش مسابقه ترنم برای ما و شبکه یک سیما تجربه بسیار خوبی بود و بازخوردهای خوبی داشته است. برنامه‌ریزی شبکه این بوده که تا قبل از ماه محرم مسابقه به پایان برسد و شاید تا پایان ماه صفر شاهد پخش مسابقه نباشیم. با وجود این هنوز برای بعد از ماه‌های محرم و صفر و برنامه‌سازی جدید در این باره تصمیمی، که به تیم تهیه ابلاغ شده باشد، اتخاذ نشده است.
نقش مسابقات تلویزیونی در پرورش استعدادها
بر اساس گزارش ایکنا، نکته‌ای که همواره در مورد مسابقات استعدادیابی تلویزیونی به خصوص در بحث قرآنی وجود دارد این است که این مسابقات تا چه میزان در پرورش استعدادها نقش دارند و اصولاً می‌توان چنین نقشی را برای مسابقات قرآن تلویزیونی قائل شد یا خیر؟ احمد ابوالقاسمی یکی از سه داور حضوری مسابقه ترنم در این مورد به خبرنگار ایکنا می‌گوید: تلاوت بسیاری از شرکت‌کنندگان در این مسابقه را پسندیدم و از تلاوت‌های صورت گرفته لذت بردم. ۱۰۰ درصد، این افراد جزء قاریان برتر و آینده کشور خواهند بود، چرا که تلاوت‌هایی که انجام می‌دهند، بسیار باکیفیت است. برای شناسایی چهره‌های قرآنی در کشور فقط به کرسی تلاوت نیاز داریم. کسانی که در این عرصه فعالیت دارند برای اینکه خود را نشان دهند باید تلاوت کنند. این افراد حتی اگر مربی نداشته باشند، اما محلی برای ارائه تلاوت خود داشته باشند، موفق خواهند شد. بنابر این اولویت با مربی یا موارد دیگر نیست، بلکه باید آن را برای برپایی کرسی‌های تلاوت قائل شد.
وی بیان میکند: مسابقه تا زمانی که کرسی تلاوت وجود نداشته باشد در معرفی استعدادها و رشد آنها مؤثر خواهد بود. اگر کرسی تلاوت در تعداد بسیار بالا برگزار شود، دیگر نیازی به مسابقه نیز نخواهد بود و هر قاری سر جای خود قرار می‌گیرد و تلاوت خود را انجام می‌دهد. اما چون مکانی برای ارائه تلاوت وجود ندارد، مجبور هستیم که مسابقه برگزار کنیم تا افراد و استعدادهای برتر مشخص شوند. اگر مکان ارائه تلاوت باشد، ضرورتی برای کسب رتبه وجود ندارد و هر کسی تلاوت خود را ارائه می‌دهد.
احمد ابوالقاسمی، درباره ورود شبکه یک سیما به برنامه‌سازی قرآنی، اظهار میکند: تاکنون براساس تعریفی نانوشته تنها شبکه قرآن و معارف سیما باید برنامه قرآنی تولید می‌کرد، در صورتی که انجام کار فرهنگی، دینی و به خصوص قرآنی وظیفه همه ماست. ما باید در هر جایگاهی که قرار داریم مبلغ قرآن کریم باشیم و هر شبکه‌ای می‌تواند این کار را انجام دهد. با اینکه برخی پیش‌بینی می‌کردند مسابقه ترنم در شبکه یک دیده نشود، اما اینگونه نشد و اتفاقاً هم دیده شد، هم بیننده داشت و هم مردم راضی بودند.
وی با اشاره به اینکه ساخت چنین برنامه‌هایی می‌تواند سرلوحه فعالیت دیگر شبکه‌ها نیز قرار گیرد، بیان میکند: یقیناً این را می‌دانم، مردم ایران قرآن را دوست دارند و علاقه دارند هر لحظه به آن متصل شوند. با توجه به این علاقه‌مندی، هر شبکه با سلیقه و رویکرد و هدف‌گذاری خود می‌تواند فعالیت‌های قرآنی خوبی داشته باشد.
داور مسابقه تلویزیونی ترنم در پاسخ به این سؤال که ترنم به حدی جذاب بوده است که شبکه‌های دیگر را ترغیب به ساخت برنامه یا مسابقه قرآنی کند، می‌گوید: مطمئنا این ترغیب ایجاد خواهد شد. البته این ورود نه تنها در بحث مسابقه بلکه در دیگر بحث‌ها نیز می‌تواند باشد. رویدادها و اتفاقات قرآنی بسیار جذاب و خوبی در کشور انجام می‌شود که می‌تواند به بخش‌های خبری شبکه‌های مختلف وارد شود. اینکه در بین خبرهای مختلفی که از شبکه خبر پخش می‌شود، هیچ جایگاهی برای رویدادهای قرآنی در نظر گرفته نشده یک نقطه‌ضعف است.
وی درباره بازخوردهایی که پخش ترنم از شبکه اول سیما به دنبال داشته است، تصریح میکند: عمده بازخوردها از طریق پیامک‌هایی که به مسابقه ارسال می‌شود، بوده است و به نظر من همین پیامک‌ها از همه چیز مهم‌تر است. به هر حال صداوسیما نسبت به نیاز مخاطب و علاقه آنها برنامه تولید میکند، وقتی مردم از این برنامه بهره‌های آموزشی، سرگرمی و ... می‌برند، مطمئنا تأثیرگذاری خود را نشان خواهد داد.
این داور مسابقه تلویزیونی ترنم در پایان گفت‌وگوی خود با خبرنگار ایکنا در مورد آیتم‌هایی که برای رقابت در نظر گرفته شده و کافی بودن آن برای شناسایی قاری برتر، اظهار میکند: آیتم‌های در نظر گرفته شده برای شناسایی توانمندی یک قاری کفایت میکند. هر کسی که بتواند یک فراز را درست و دقیق تلاوت کند، می‌تواند فرازهای دیگر را نیز به همان کیفیت اجرا کند.
جذابیت‌های یک رقابت قرآنی
به گزارش ایکنا، شرکت‌کنندگان در ترنم نوجوانان زیر ۱۶ سال هستند، محمدحسین سجادی‌پور از جمله این شرکت‌کنندگان است که از قم به تهران آمده است تا در این رقابت قرآنی حضور داشته باشد. او که در گروه خود بالاترین امتیاز را کسب کرده است از طریق فراخوان شبکه یک سیما با ترنم آشنا شده است. محمدحسین با کسب بالاترین امتیاز در گروه اما هنوز از راه‌یابی به مرحله نیمه‌نهایی مطمئن نیست و برای اطلاع از این موضوع باید تا پایان مرحله مقدماتی که هفته جاری به اتمام می‌رسد، صبر کند. ترنم اولین رقابت جدی محمدحسین محسوب می‌شود و با وجود تجربه اندک، در یک مسابقه زنده تلویزیونی بسیار مسلط حضور یافته است.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا مسابقه ترنم را رقابتی جذاب و هیجان‌انگیز برمی‌شمرد و می‌گوید: نکات کوتاهی که داوران در مورد تلاوت‌ها ارائه می‌دهند از برجستگی‌های این رقابت است. پخش زنده این مسابقه از شبکه یک که بینندگان بی‌شماری دارد از دیگر ویژگی‌های ترنم است که هر قاری نوجوانی را ترغیب میکند تا در آن حضور یابد.
سجادپور در ادامه از شبکه یک سیما و مدیران آن قدردانی میکند و می‌افزاید: این قدردانی بیشتر به این دلیل است که شبکه یک به عنوان شبکه ملی شرایطی فراهم کرده تا هر قاری نوجوان در دورافتاده‌ترین شهرهای کشور هم شرایطی برای بروز استعداد خود پیدا کند.
یادآور می‌شود مسابقه تلویزیونی ترنم به تهیه‌کنندگی داوود نجفی تولید می‌شود. وی از سال ۷۲ وارد تلویزیون شده و تمام برنامه‌هایی که تاکنون ساخته معارفی و قرآنی بوده است. برنامه‌هایی که این چهره در مقام تهیه‌کننده تولید کرده است، عمدتا از شبکه‌های یک، سه، جام جم و قرآن پخش شده و از مهم‌ترین آنها می‌توان به برنامه آفتاب شرقی، ویژه‌برنامه سحرهای ماه رمضان شبکه یک، برنامه ۱۴۴۴ شبکه قرآن و ویژه‌برنامه مسابقات بین‌المللی قرآن اشاره کرد.
گزارش از تیمور کاکایی
انتهای پیام
