ضرورت برخورد قرآنی در امر عفاف و حجاب / نیازمند اجرای هنرمندانه هستیم
بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاری شده است. به همین مناسبت ایکنا یزد، وضعیت جامعه امروز، راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب و نقش نهادها و رسانه‌ها را بررسی کرده است.
بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاری شده است. روزی که دژخیمان رضاخان مردم معترض به کشف حجاب را در مسجد گوهرشاد به خاک و خون کشید. به همین مناسبت ایکنا یزد، در گفت‌و‌گویی با فاطمه دانش، مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری یزد و منصوره شاکری، مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام حسین(ع) یزد، وضعیت جامعه امروز، راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب و نقش نهادها و رسانه‌ها را بررسی کرده است.
منصوره شاکری، مدیر مؤسسه آموزش عالی حوزوی امام حسین(ع) یزد، در تعریف عفاف و حجاب اظهار کرد: حجاب معانی مختلفی در قرآن دارد و در عرف جامعه به معنای پوشش است. آنچه در آیات قرآن مشاهده می‌کنیم اینکه حجاب از گوش شروع می‌شود و خداوند ما را از شنیدن حرام اعم از دروغ، تهمت و آهنگ‌های غنا و موسیقی‌های حرام منع کرده است. سپس حجاب چشم مطرح می‌شود که چه چیزهایی را باید ببینیم و چه چیزهایی را نباید دید. همچنین پیامی که از سفارش حضرت زهرا(س) مبنی بر اینکه «من در دنیا نگاه به چهره پدرم را دوست دارم»، برداشت می‌شود این است که باید به چیزهای خوب نگاه کرد و چشم را بر روی هر چیزی باز نکرد.
وی تصریح کرد: سپس ظاهر انسان در رابطه با حجاب مطرح می‌شود که پوشش ظاهری و حدودی که اسلام برای آن قرار داده است که به دلیل فرهنگ‌های مختلف نوع پوشش را مشخص نمی‌کند. حجاب صورت، دیگر موردی است که برای حجاب بیان می‌شود، به نحوی که صورت بدون آرایش و دست‌ها تا مچ نمایان باشد، به شرطی که زیور و زینت نداشته باشد.
شاکری در تعریف عفت بیان کرد: عفت یعنی نگه داشتن نفس از هر آنچه حرام است. شهید مطهری عفت را یک حالت نفسانی بیان می‌کند و اینکه به معنای رام بودن قوه شهوانی تحت حکومت عقل و ایمان است. امام علی(ع) نیز عفت را مقاومت برابر شهوت بیان می‌کنند و در جایی دیگر می‌فرمایند: «عفت بی‌رغبتی به خواسته‌های نفسانی است». بنابراین به طور کلی عفت کنترل، نظارت، پرهیزگاری و خود را در محضر خدا دیدن است. البته عفت در حیطه جنسی نیز وجود دارد. پس عفیف به کسی می‌گوییم که برابر خواسته‌های نفسانی از جمله کشش‌های جنسی مقاومت کند.
وی تصریح کرد: عفت صفت فطری در انسان است و از آیات قرآن متوجه می‌شویم که از ابتدای خلقت در فطرت هر انسانی وجود دارد و مواردی مثل فحشا، بی‌حیایی برخلاف فطرت انسان است، همان‌گونه که شهید مطهری می‌فرماید: «عفت آنچه در وجدان انسان است».
شاکری با اشاره به اینکه حجاب و عفاف با هم متفاوت است هر چند هر دو به معنای خودداری و جلوگیری از هوای نفس است، اظهار کرد: عفاف ناظر به صفت و غرایز درونی و تمایلات سرکش نفس حیوانی انسان است، اما حجاب پوشش برابر نامحرم است؛ بنابراین حجاب پوشش ظاهری و صفت بیرونی و عفت خصلت و بینش درونی است. اگر حجاب همراه عفت نباشد حجاب نیست و عکس آن نیز صادق است زیرا بعضی که ادعای عفیف بودن دارند بیان می‌کنند که قلب انسان باید پاک باشد؛ لذا وقتی درون انسان پاک باشد بیرون انسان را هم پاک می‌کند و حجاب را که عفت بیرونی است به دنبال خود می‌آورد.
ارزیابی وضعیت امروز حجاب
فاطمه دانش‌یزدی، مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری یزد، نیز اظهار کرد: حجاب و عفاف از جمله ارزش‌های دینی، فرهنگی، اخلاقی و انسانی است که در اغلب جوامع بشری از گذشته‌های دور و تاکنون بنا به اعتقادات دینی و آداب و رسوم اجتماعی به شکل‌های مختلف وجود داشته و دارد. در فرهنگ اسلامی نیز مسئله حجاب و عفاف جزء مهم‌ترین موضوعات زیربنایی و البته متأثر از ارزش‌های غنی دینی، کانون خانواده، جریان‌سازی‌های اجتماعی و بسترهای معنوی است.
دانش تصریح کرد: امروزه حجاب با توجه به ترویج الگوهای غربی و برخی هجمه‌های فرهنگی در جامعه مقداری تغییر شکل داده است که نیازمند واکاوی، معرفی دوباره، ترویج و تقویت الگوهای اسلامی است تا بتوان با انجام فعالیت‌های فرهنگی و رسانه‌ای به ویژه تمرکز بر کانون خانواده بر آسیب‌های فردی و اجتماعی ناشی از ضعف حجاب و عفاف غلبه کرد.
وی بیان کرد: آگاهی نداشتن از عواقب بدحجابی، بی‌توجهی به جریان پرورش در کنار آموزش به ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها، تغییر نگرش به ارزش‌ها و نفوذ فرهنگ غربی، واردات بدون نظارت پوشاک نامناسب و فاصله‌دار از فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، ضعف در تولیدات داخلی پوشاک و ارائه الگوهای مناسب و جذاب می‌تواند در فاصله گرفتن جامعه از ارزش حجاب و عفاف نقش داشته باشد و از سوی دیگر و با توجه به شرایط حاضر نیازمند اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی نو، جذاب، مداوم و ریشه‌ای در زمینه تبیین و ترویج فرهنگ حجاب و عفاف به زبان هنر هستیم.
نقش اقتصاد در عفاف و حجاب
شاکری درباره تأثیر وضعیت اقتصادی بر حجاب و عفاف گفت: اگر وضعیت اقتصادی جامعه درست نباشد و فقر و نابسامانی وجود داشته باشد، در بی‌عفتی و بی‌حجابی بی‌تأثیر نیست، اما این دلیل نمی‌شود که فرد عنوان کند چون به لحاظ مالی و اقتصادی وضعیت خوبی ندارد؛ بنابراین من هم بی‌حجاب و بی‌عفت می‌شوم چون در جوامعی که نه حجاب اجباری دارند نه به دنبال عفتی هستند، افرادی رشد می‌کنند که در کنار حجاب کامل، عفیف و پاکدامن نیز هستند؛ لذا نمی‌توان گفت ارتباط مستقیم وجود دارد، اما بی‌تأثیر نخواهد بود. در روایتی آمده که فقر کفر را به دنبال می‌آورد و یکی از موارد کفر همین بی‌عفتی و بی‌حجابی است؛ لذا باید وضعیت اقتصادی در جامعه مدنظر باشد و برای آن قدمی برداشت.
نقش نهادها و رسانه‌ها
دانش‌یزدی در مورد نقش نهادها و رسانه‌ها در ترویج فرهنگ عفاف و حجاب بیان کرد: با توجه به اینکه حجاب و عفاف مسئله همگانی و اجتماعی قلمداد می‌شود نمی‌توان آن را وظیفه یک نهاد و دستگاه اجرایی خاص دانست هر چند دستگاه‌های اجرایی فرهنگی و نهادهای مذهبی از جایگاه اثرگذاری و وظایف تخصصی بیشتری بهره‌مند هستند، اما اثربخشی در این عرصه زمانی به نتیجه مؤثر می‌رسد که فعالیت در تقویت حجاب و عفاف به مسئولیتی اجتماعی تبدیل شود و دستگاه‌های اجرایی نیز هر کدام به سهم خود به این جریان بپردازند.
شاکری نیز در همین باره اظهار کرد: نقش نهادها و رسانه کارساز است و برخورد با جامعه در زمینه حجاب باید برخورد قرآنی باشد یعنی همان طور که قرآن و آیات و همچنین طریق نزول را دقت کنیم در ابتدا آیه حجاب نازل نشده است؛ لذا فردی که به لحاظ دینی و توحید ضعیف و در اصول دین در ضعف به سر می‌برد نمی‌تواند آن را درک کند؛ بنابراین نهادها و رسانه‌ها باید در تقویت اصول دین بیشتر تلاش کنند و آگاهی بیشتری به مردم دهند و عفاف و حجاب به عنوان یک ارزش انسانی تلقی شود. صداوسیما و نهادها می‌توانند در برنامه‌ها و میزگردهایشان درباره حجاب تأثیرگذار باشند تا ارزش را در قالب پوشش مناسب آموزش دهند.
راهکارهای ترویج فرهنگ عفاف و حجاب
دانش اظهار کرد: والدین در هدایت فرزندان به سوی مسیری صحیح نقش اثرگذاری خواهند داشت چرا که داشتن جامعه‌ای سالم نتیجه ایفای نقش از سوی خانواده‌ای سالم است. در خانواده‌ای که والدین توجهی به مسائل دینی و مذهبی نداشته باشند، زمینه وقوع بسیاری از ناهنجاری‌های اخلاقی و رفتاری شکل می‌گیرد.
وی ادامه داد: رعایت نکات اخلاقی و اعتقادی سبب می‌شود که انسان در چارچوب هنجارهای اجتماعی حاکم بر جامعه حرکت کند. در این راستا فرزندان با آگاهی بیشتر، در کنترل صحیح خواسته‌های خود قدم برمی‌دارند که این خود یکی از عوامل سلامت خانواده و جامعه‌ای است که در آن زندگی می‌کنیم. بر این اساس خانواده مهم‌ترین کانون فرهنگ‌سازی، آموزش و بنیانگذاری رفتارهای اجتماعی و دینی است و اگر تمرکز برنامه‌های آموزشی، آگاه‌سازی، ترویجی و آموزشی در مدل‌های سنی، جنسیتی و رفتاری به سوی نهاد خانواده سوق داده شود، قطعاً اثرات شگرفی را در زمینه‌های مختلف اعتقادی و رفتاری شاهد خواهیم بود و تاکنون برنامه‌های پراکنده و غیرمتمرکز نتوانسته است آنگونه که باید مؤثر واقع شود.
شاکری نیز با اشاره به راهکارهای ترویج عفاف و حجاب تصریح کرد: در ابتدا باید از اصول دین و توحید شروع کنیم و اگر فرد خدای خود را به خوبی بشناسد و ارزش انسانی را دریابد، هرگز بی‌عفتی و بدحجابی نخواهد داشت؛ لذا این امر به فطرت انسان‌ها و اینکه عفاف و حجاب امری فطری است برمی‌گردد. بنابراین باید اصول، توحید و نبوت را بین افراد تقویت کنیم تا آنچه را که نمایش می‌دهند باارزش باشد.
انتهای پیام
