تقابل دو الگوی توحیدی و سکولاریستی در اندیشه منی ابوالفضل

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی امیدی، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 15 تیرماه در نشست رونمایی «اندیشه تمدنی مُنی ابوالفضل» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گفت: میان اندیشه وی و استشراق ادوارد سعید شباهت وجود دارد؛ منی از غلبه رویکرد و سیطره در نظریه اجتماعی معاصر، پرده‌برداری و آن را علنی کرده است.

وی افزود: وی معتقد است که تئوری‌های اجتماعی معاصر، خارج از محیط‌های دانشی خود، کمتر مورد توجه و تجدید نظر قرار گرفته است؛ وی همچنین در مورد پروژه مدرن خود، آرمان‌گرا است.

امیدی تصریح کرد: وی معتقد است که هر نوع هژمونی و منحصر به فرد بودن با تناقضاتی همراه است؛ وی همچنین معتقد است متخصصانی که در رشته‌های مختلف علوم به خصوص علوم انسانی تخصص دارند، باید خود را به صراحت نقد کنند.

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بیان کرد: وی معتقد است که نقدِ درون علم الاجتماع باید از خود علم الاجتماع دوره معاصر شروع شود، ولی چون علم الاجتماع، دارای تناقضات درونی است، نمی‌تواند نقد را از خود شروع کند. به همین جهت تردید وجود دارد که آیا اعتبار علم از درون علم الاجتماع محک می‌خورد یا خیر؟

امیدی اظهار کرد: از نظر وی، اندیشمندان اسلامی به این درک رسیده‌اند که باید رویکرد جدیدی اتخاذ کنند؛ وی دو الگو را مقابل هم قرار داده است؛ الگوی توحیدی مبتنی بر نص و الگوی سکولاریستی؛ منی معتقد است واقعیت نظام توحیدی به بعدی توجه دارد که در نظریات امروز مورد توجه نیست.

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: وی معتقد است تحولات تاریخی، نسبی هستند و قطب‌بندی‌های تصنعی را که باعث تقابل تاریخی می‌شود، باید کنار بگذاریم. از دید خانم ابوالفضل، برای هر الگوی جهانی، معنا، جهت و غایت و قبله خاصی تعریف شده، لذا فرهنگ مبتنی بر هدایت، هدایت‌محوری است و بر عکس فرهنگی که مبتنی بر ضلالت است، نمی‌توانند هدایت‌محور باشد.

امیدی بیان کرد: از دید این اندیشمند، واقعیت تجربی و آزمون انسانی نقش مهمی در عمل و هستی اجتماعی دارد؛ وی معتقد است باید در علوم اجتماعی تجدید نظر ایجاد شود، همچنین باید به چارچوبی فراتر در تدریس علوم اجتماعی بپردازیم.

وی اضافه کرد: وی معتقد است هیمنه و سلطه‌باوریِ عمیق در نظریه‌پردازی اجتماعی وجود دارد؛ وی جامعه‌شناسی را صنعت و فن تمدنیِ خالق خدعه و فریب معرفی کرده است و تمایز سده میانی و معاصر را باور به داروینیسم می‌داند.

امیدی اظهار کرد: او معتقد است که داروینیسم در فرهنگ اروپا اثر نگذاشته، بلکه این فرهنگ بستر شکل‌گیری داروینیسم بوده است، لذا معتقد است چاره‌ای جز اصلاح از بیرون نداریم.

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، تصریح کرد: با توجه به مبانی نظریه اجتماعی جدید باید تلاش کنیم خارج از چارچوب نظریه اجتماعی مرسوم، آن را نقد و باید مبنای جدید یعنی توجه به مبانی تفکر در دوره میانی اسلامی داشته باشیم.

استاد حوزه تأکید کرد: سه خط در مبانی تفکر در دوره میانی اسلامی وجود دارد؛ تصالح میان عدل و وحی؛ اعاده حجیت و اعتبار وحی به عنوان منبع معرفتی و تکامل عقل به واسطه وحی.