حجاب؛ تأمین امنیت بانوان و مأموریتی برای تقویت ساختار عفت جامعه

بیست و یکم تیرماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب است. روزی که مردم مشهد در اعتراض به اجباری شدن کلاه شاپو و ممنوعیت حجاب در دوران پهلوی اول در مسجد گوهرشاد تجمع کردند، با حضور قوای نظامی این تحصن به خاک و خون کشیده شد و بیش از ۱۶۰۰ نفر شهید و زخمی شدند.

پس از واقعه مسجد گوهرشاد، روحانیون سرشناس مشهد دستگیر و تبعید شدند و به دستور رضاشاه برخی از رؤسای ادارات مشهد تغییر کردند. شورای فرهنگ عمومی کشور این روز را به عنوان روز عفاف و حجاب نام‌گذاری کرده است. خبرگزاری ایکنا به همین بهانه و به منظور تبیین ماهیت و کارکرد حجاب در عصر کنونی با ریحانه کارپرور، عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعةالزهراء(س)، به گفت‌وگو پرداخت که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد؛

کارپرور در این گفت‌وگو بیان کرد: اگر بخواهیم میان آنچه اسلام برای تعالی زنان خواسته با وضعیت فعلی قیاس کنیم، باید مقدماتی ایجاد شود که تربیت دختران و زنان رشدیافته از جمله آن‌هاست؛ زیرا جامعه بدون زنان رشدیافته به پیشرفت نمی‌رسد. زنان متعالی رکن اصلی تمدن اسلامی هستند و برای تربیت زنان تمدن‌ساز، مهم‌ترین مقدمه تربیت دختران با کرامت است که در دهه کرامت باید به این نوع موضوعات بیش از هر چیزی بپردازیم.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعةالزهراء(س) با بیان اینکه اگر دختران رشدیافته تربیت کنیم، سندی زنده برای معرفی بهینه اسلام به جهانیان داریم، اظهار کرد: رهبر انقلاب در بیانات خویش فرمودند که امروز وظیفه بانوان مسلمان به خصوص دختران این است که هویت اسلامی خود را طوری بروز و ظهور دهند که چشم دنیا را به سمت خود جلب کند.

مأموریت ویژه زنان در عصر نبوی

وی اضافه کرد: اسلام بر این مسئله تعمد دارد که زنان، کنشگران فعال جامعه خودشان به خصوص در حفظ و احیای ارزش‌های الهی و انسانی باشند؛ برای مثال در جریان نزول آیه حجاب، وقتی این مسئله به پیامبر امر  شد: «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا»(احزاب/59)؛ یعنی حاکم جامعه اسلامی به زنان جامعه خود با ابلاغ وحی در مورد حجاب، اعتبار بخشید و به آنان مأموریت ویژه داد.

کارپرور با بیان اینکه زنان و دختران مؤمن و جوان در آن دوره مورد آزار و اذیت منافقین و برخی گروه‌های دیگر در مدینه بودند، تصریح کرد: آیه حجاب در چنین شرایطی نازل شد تا امنیت جامعه را ارتقا داده و توطئه فرهنگی منافقان در آزار دختران و زنان جوان مهار کند؛ منافقان با تهمت زدن موجب آزار مسلمین می‌شدند؛ لذا پیامبر(ص) کارویژه و وظیفه مهم پوشش بیشتر را به آنان واگذار کردند.

مأموریت ویژه در تقویت ساختار عفت جامعه

وی افزود: با الغای خصوصیت در برداشت از آیه می‌توانیم به این قاعده برسیم که یک دختر و زن مسلمان دارای یک مأموریت ویژه در جامعه اسلامی است، تا ساختار عفت را در جامعه تقویت کند؛ در این صورت حس اعتماد به نفس و مسئولیت‌پذیری این قشر در شکل‌گیری تمدن اسلامی نقش مؤثری دارد.

کارپرور اظهار کرد: اینکه کدام شغل، ورزش و نقش اجتماعی و نحوه حضور در جامعه زیبنده یک دختر و زن مسلمان است، در ذیل همین موضوع تعریف می‌شود؛ یعنی هر کدام از این مقولات که در راستای شکل‌دهی تمدن اسلامی و با هویت تعریف شده اسلامی زنان تناسب دارد و مقبول برای دختر و زن امروزی است و هر کدام او را از این هویت دور کند، زیبنده نیست؛ لذا یک معیار و قاعده در دست ما وجود دارد.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعة الزهراء(س) تصریح کرد: یکی از مشکلات فرهنگی به عنوان مانع فراروی دختران، نوع نگاه جامعه به آنان است؛ یعنی وقتی دختری با حجاب وارد جامعه شده و موفقیت‌هایی داشت و یا تشکیل خانواده می‌دهد و فرزندپروری می‌کند، ارزش‌گذاری نمی‌شود؛ بخشی از رفع این مسئله باید از طریق تبیین و ترویج رسانه‌ای و به خصوص حمایت‌های قانونی حل و برطرف شود.

وی افزود: اگر قرار است دختران انتخاب‌گر و ضریب خطای کمی داشته باشند، باید تربیت عقلانی آنان افزایش یابد، اگر تربیت عقلانی تحت‌الشعاع مسائل دیگر قرار بگیرد، دختران جذب ضدارزش‌هایی می‌شوند که با فطرت و روحیات آنان هم سازگار نیست، در بحث آیه حجاب پیامبر(ص) با دلیل و منطق، یعنی امنیت جسمی و جنسی حکم حجاب را ابلاغ فرمودند. باید به دختران جوان این آگاهی را بدهیم که ارزش و ضدارزش چیست و غایت اهداف و مسیرهایی را که انتخاب می‌کند به او گوش‌زد کنیم، در این صورت می‌توانیم انتظار داشته باشیم که کنشگران فعالی در شکل‌دهی آینده تمدن اسلامی باشند و اعتماد به نفس سرشاری ایجاد کنند.

جذابیت‌ الگوهای لیبرالیستی و فمینیستی

وی اظهار کرد: الان یکی از مشکلات بزرگ زنان و دختران جامعه که با کرامت آنان در تضاد است، کمبود اعتماد به نفس است، در حالی که اگر زنان ما در پرتو ارزش‌های اسلامی اعتماد به نفس پیدا کنند در عرصه سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، علمی و ... بصیرت لازم را خواهند داشت و در این صورت به هر شغلی تن نمی‌دهند و هر نوع حضوری در جامعه را برنخواهند تابید.

عضو گروه علمی مطالعات اسلامی زنان جامعةالزهراء(س) با بیان اینکه یکی از ضعف‌های ما این است که الگو به دختران ارائه نداده‌ایم، ولی تفکرات لیبرالیستی و فمینیستی الگوها را به صورت جذاب هم نشان می‌دهند، گفت: یک زن اگر بداند که با رعایت حجاب می‌تواند نوع روابط اجتماعی جامعه خود را مدیریت و قدرت نرم فرهنگی ایجاد کند، در این صورت تأثیرگذاری بهتر و مؤثرتری هم خواهد داشت؛ مثلاً در ابتدای انقلاب زنان و دختران در نقش واقعی خود با اعتماد به نفس به میدان آمدند و تداوم آن در دفاع مقدس هم رخ داد و آثار و برکات آن را مشاهده کردیم.

کارپرور با تأکید بر ارزنده‌سازی الگوهای اول انقلاب و دفاع مقدس برای زنان، بیان کرد: در شرایط کنونی، که فرهنگ ضد اسلامی به شدت تبلیغ و ترویج می‌شود و تأثیرات آن در عینیت جامعه ما هم قابل انکار نیست، نمی‌توان گفت که هیچ کاری برای توقف و کاهش سرعت آن نشده و نمی‌شود، ولی روند کندی وجود دارد؛ یعنی دختران رشد یافته و در تراز انقلاب داریم، ولی فضای رسانه‌ها عمدتاً در دست جریانی است که فرصت معرفی این افراد را نمی‌دهند و یا کمتر داده است، لذا به جامعه شناسانده نمی‌شوند. غلبه ارزش‌های جبهه مخالف، روند اصلاح را با کندی مواجه کرد که آسیب و مانع مهمی فراروی این مسئله است.