شاخ و برگ دادن به دین از گرفتاری‌های امروز جامعه است / انتقاد از بیان خواب و خرافات در منابر
استاد دانشگاه مفید در جلسه «شرح خطبه‌های نهج‌البلاغه» گفت: گرفتاری بزرگ امروز ما در دینداری، شاخ و برگ‌های فراوانی است که به دین منتسب شده و اصالتی ندارد و تنها بزرگان دین می‌توانند آن را تشخیص دهند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا یوسفی، استاد دانشگاه مفید، امروز، 4 تیرماه در ادامه سلسله جلسات شرح خطبه‌های نهج‌البلاغه در کانال تلگرامی خود به خطبه 94 پرداخت و گفت: امام علی(ع) بعد از آنکه در مورد پیامبر(ص)، سخنانی فرمود، خطاب به مردم کرد و فرمود که زمانی از دوره پیامبر گذشته است؛ ما در دوره ایشان اگر در معنای کلمات قرآن می‌ماندیم، به پیامبر مراجعه می‌کردیم ولی الان ایشان در میان ما نیست و زمان گذشته است.
وی افزود: حال که زمان گذشته و ما می‌خواهیم براساس قرآن و دین عمل کنیم چگونه می‌توانیم به دستورات پیامبر عمل کنیم؟ امام فرمودند که شما باید براساس نشانه‌های روشن عمل کنید، زیرا جامعه‌ای که نمی‌داند راهش را چگونه برود و نمی‌داند سنت پیامبر چیست، راه به جایی نخواهد برد.
یوسفی تصریح کرد: امام فرمودند که هر کسی که راه بُرد، عَلَم و نشانه نیست؛ بسیاری هستند که ادعای راهنمایی و راهبری دارند، اما امام علی(ع) فرمودند که اینها باید بینه داشته باشند و ما بتوانیم به جمع‌بندی برسیم که سخن آنها سخن دین و پیامبر است. ابوموسی اشعری، دیانت عافیت‌دار و تابع مصلحت برای منافع شخصی را مطرح کرد و دین را برای منافع خود توجیه می‌کرد.
قرآن؛ معیاری برای سنجش روایت
استاد دانشگاه مفید بیان کرد: دینی که انسان را در بن بست قرار دهد و مبتنی بر راه رسول‌الله نیست، نمی‌تواند درست باشد. امروز فاصله ما با دوره پیامبر، 15 قرن شده است، لذا باید با معیارها به نتیجه برسیم راهی را که به دین منسوب کرده و می‌رویم، روشن است؛ اولین معیار در این مسئله قرآن است، یعنی اگر قرآن بر موضوعی دلالت کند، معتبر است؛ روایات هم چند دسته هستند؛ برخی متواترند، یعنی آن‌قدر از افراد و روش‌های مختلف ذکر شده که قابل اعتماد است، همانند بیان یک خبر واحد از خبرگزاری‌های مختلف با گرایشات متفاوت.
یوسفی بیان کرد: حدیث غدیر و ثقلین از جمله اخبار متواتر است؛ و اختلاف شیعه و سنی تنها در تفسیر مولی در حدیث غدیر است وگرنه اصل ماجرا مورد اختلاف نیست و شیعه و سنی منکر آن نیستند. البته اخبار متواتر زیاد نیستند.
وی افزود: یکسری کتب روایی در صدد این بوده‌اند که هر چیزی روایت است، بنویسند و جمع کنند که بحارالانوار نمونه آن است؛ ولی همه اینها معتبر نیست و اگر هم باشند، باز باید محتوای آن را بررسی کنیم، زیرا برخی محتواها با روح قرآن در تضاد هستند و نمی‌توانیم بپذیریم و باید کنار بگذاریم؛ البته مطابقت با عقل هم یکی دیگر از این مسائل است. یعنی اگر روایتی با عقل یا اصول اخلاقی مانند عدالت سازگار نبود، قابل پذیرش نیست.
یوسفی بیان کرد: اصل دیگر، مخالفت با مباحث قطعی علمی است. گاهی علم به صورت فرضیه بیان می‌شود، در این صورت ممکن است درست یا نادرست باشد، ولی نظریات قطعی علمی باید مدنظر قرار بگیرد، زیرا دین برای بیان قواعد و موضوعات علمی فیزیک و شیمی و ... نبوده است. لذا در پذیرش روایات باید احتیاط کنیم و چارچوب داشته باشیم.
انتقاد از نسبت دادن برخی مسائل به طب اسلامی
استاد دانشگاه مفید تصریح کرد: مسئله‌ای که امروز گریبانگیر ما شده، بحث طب اسلامی است؛ ائمه به دنبال طرح این مسائل نبوده‌اند و هدف امامتشان این نبوده است؛ شیخ صدوق می‌گوید بسیاری از این روایات به اسم اهل بیت است و واقعاً از آنها نیست و اگر فرض کنیم از ائمه هست، باز از کجا بدانیم که متن روایت خطاب به یک شخص خاص است؟
وی افزود: امروز هم یک پزشک وقتی نسخه‌ای می‌دهد، بر اساس وضع بیمار است که با بیماران دیگر متفاوت است، بنابراین بسیاری از این روایات از اهل بیت نیست و بر فرض بودن، معتبر نیستند و یا مقتضی حالات فرد است. امروز طب اسلامی چه قدر به ضرر ما تمام شده؛ برخی در کرونا به نام دین چه مطالبی مطرح کردند که باعث وهن دین است؛ یا نقل کرامت‌ها، خبر از امام زمان و خواب‌ها و ... رفتن راه غیر روشنی است که امام علی(ع) فرمود.
بی‌توجهی به خواب و خرافات
یوسفی بیان کرد: افراد روحانی هم در سطوح مختلف علمی و دانش هستند و برخی از دانش بالای دینی برخوردارند و برخی برخوردار نیستند؛ برخی در پذیرش روایات مسامحه کرده و برخی نمی‌کنند؛ به خصوص خواب، نقل کرامت و خبر از امام زمان را باید از این گوش بگیریم و از گوش دیگر خارج کنیم وگرنه به مسیری می‌افتیم که پشیمان می‌شویم.
استاد دانشگاه مفید اظهار کرد: برخی هرچه از رسانه، تلویزیون و فضای مجازی می‌شنوند، باور می‌کنند. گرفتاری بزرگ امروز ما در دینداری، شاخ و برگ‌های فراوانی است که به دین منتسب شده و اصالتی ندارد و تنها بزرگان دین می‌توانند تشخیص دهند. مثلاً در زیارت و دعایی که وارد شده، متن روایت و زیارت 4 تا 5 خط بوده، اما در قرون بعدی کتاب و روات با هر انگیزه و دلیل خوب و بد، مطلبی بر متن افزوده‌اند؛ لذا متن، اعوجاج دارد؛ ولی چون مردم پذیرفته و اقبال کرده‌اند، برای خیلی‌ها سخت است بگوییم سند این دعا که در رادیو و تلویزیون و در مساجد خوانده می‌شود، درست نیست.
وی اضافه کرد: مثلاً در مورد عاشورا، مقاتل تا قرن 4 باورپذیرتر هستند، اما از قرن 4 تا حدود هفتم، سیر نزولی دارد و با کتبی روبرو هستیم که حرف‌هایی را به واقعه عاشورا اضافه کرده‌اند و در قرن دهم اساساً اوج می‌گیرد و ما با عاشورایی که رخ داده، فاصله زیادی می‌گیریم.
یوسفی تصریح کرد: امام علی فرمودند که هر چیزی را نپذیرید و اگر می‌خواهید به سنت پیامبر عمل کنید، به مطالب مطابق با عقل، اخلاق و قرآن عمل کنید. از قرآن بیاموزید که چقدر ما را دعوت به عقلانیت می‌کند، البته برخی امور با عقل هم درک نمی‌شود؛ مثلاً عالم ماوراء و آخرت که چون عقل نمی‌فهمد، نمی‌توانیم نفی کنیم.
انتهای پیام
