سود بی‌ضابطه اقتصادی، شبهه‌ناک و خلاف اخلاق است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا یوسفی، استاد دانشگاه مفید، اول تیرماه در سخنانی در فضای مجازی با اشاره به وضعیت بی‌ثبات اقتصادی کشور به روایتی از امام صادق(ع) در مورد تجارت سالم پرداخت و گفت: روزی امام صادق(ع) یکی از اطرافیان خود، یعنی مصادف را مأمور فرمودند که به مصر برود و کالاهایی را از مدینه به آنجا برده و تجارت کند؛ امام(ع) مبلغ هزار دینار هم به ایشان داد تا در قالب مضاربه سود اقتصادی داشته باشند؛ آن فرد هم به مصر رفت و برگشت و دو کیسه پول آورد.

وی افزود: آن فرد دو کیسه هزار دیناری را به امام(ع) تحویل دادند؛ برای امام تعجب‌آور بود که چگونه این تجارت، صددرصد سود داشته است، از فرد خواست تا در این باره توضیح دهد؛ آن فرد هم گفت: وقتی به مصر رفتیم فردی در دروازه به ما گفت: مردم شدیداً به کالاهای شما نیاز دارند و به هر قیمتی که بگویید می‌خرند و ما هم این کار را کردیم و مردم مجبور به خرید بودند و ما صددرصد سود کردیم.

یوسفی بیان کرد: امام(ع) فرمودند که من اصل سرمایه‌ام را برمی‌دارم و سودی نمی‌خواهم؛ زیرا به مسلمین اجحاف و ظلم شده است؛ امام(ع) فرمودند که جنگیدن با شمشیر از درآوردن نان حلال آسان‌تر است.

وی با بیان اینکه عمدتاً بازارهای اقتصادی چند مدل است، اظهار کرد: گاهی بازار در رقابت کامل است؛ یعنی قیمت‌ها در بازار تعیین می‌شوند و هیچ فروشنده‌ای نمی‌تواند آن را بر بازار تحمیل کند، و اگر فردی بخواهد قیمت گزافی بگوید خودش متضرر می‌شود؛ دسته دیگر از بازارها انحصاری است و طبیعتاً وقتی کالایی در انحصار یک نفر باشد، آن فرد می‌تواند قیمت را بر بازار تحمیل کند؛ الان خیلی از کالاها از جمله آب و برق در انحصار دولت است و هرقدر کالایی مورد نیاز عمومی باشد احتمال تحمیل قیمت بالا وجود دارد.

استاد دانشگاه مفید با بیان اینکه ممکن است بازار کشش یک قیمتی را داشته باشد، ولی این مجوز برای فروشنده نیست که بخواهد کالا را به هر قیمتی بفروشد، تصریح کرد: نوع دیگر انحصار چندجانبه است؛ یعنی نه رقابتی و نه در انحصار یک نفر است؛ در اینجا نوع تعامل این افراد با هم اهمیت دارد و اگر آن‌ها با هم توافق و هماهنگ کنند که قیمت واحدی تعیین شود حالت انحصار کامل خواهد شد که اصطلاحاً کارتل‌های اقتصادی شکل می‌گیرد و این کارتل‌ها تلاش می‌کنند تا کالا را به بالاترین قیمت بفروشند.

سود بی‌ضابطه اقتصادی خلاف اخلاق است

یوسفی اظهار کرد: گرچه این کار در منطق اقتصادی درست است، ولی از نظر اخلاقی درست نیست و سبب اجحاف بر دیگران می‌شود، لذا ما حق نداریم از چنین فرصت‌هایی استفاده کنیم. اتفاقی که در روایت بالا بیان شد، انحصار چندجانبه و در انحصار چند تاجر بود که با هم توافق کردند تا کالای خود را به بالاترین قیمت بفروشند، امام صادق(ع) سود صددرصد را قبول نداشتند، ولی اگر سود منصفانه و حتی بالا هم بود، منعی نداشت، ولی سود کامل و مبتنی بر ظلم به دیگران در منطق امام پذیرفته نیست، زیرا باید با هزینه، فعالیت و زمانی که فرد می‌گذارد تناسب داشته باشد.

وی افزود: این مسئله برای امروز ما خیلی مهم است؛ الان دچار نوسانات زیادی در قیمت‌ها هستیم و برخی افراد، کالاهای خود را به چند برابر می‌فروشند که غیرمنصفانه است، یا انحصاری که در شرکت‌های خودرویی وجود دارد، همین ماهیت را دارد، زیرا می‌توانند قیمت‌های خود را بر مردم تحمیل کنند که قابل مقایسه با قیمت خودرو در جهان نیست و اگر خودروهای با کیفیت‌تر وارد کنیم از این قیمت‌‎ها پایین‌تر می‌شود.

یوسفی تصریح کرد: از طرفی اجازه واردات اتومبیل در قیمت‌های مناسب برای مردم عادی و متوسط هم وجود ندارد و خودروسازان داخلی هم از این شرایط بهره برده و هر قیمتی می‌خواهند به مردم می‌فروشند، لذا باید چوب حیات خلوت‌های درون آنها را بخوریم و باید هزینه‌های آنان را بپردازیم و این همان چیزی است که امام صادق(ع) به شدت نفی فرمودند.

استاد دانشگاه مفید تصریح کرد: ممکن است کسی بگوید هزینه‌های این کارخانه‌ها خیلی بالاست و سود صددرصد که نمی‌برند، بلکه زیان‌ده هم هستند، بیان کرد: سؤال ما این است که چرا باید چنین شرکت‌هایی زیان ببرند؛ وقتی اتومبیل‌های بهتر از اینها در بازار جهانی وجود دارد؛ چرا مردم باید ماشینی را با قیمت بالاتر و با کیفیت پایین‌تر بخرند؛ این اتفاق نشان می‌دهد ساختار مدیریت خودروسازان ایراد دارد و سیستم اداری آن سنگین و ناکارآمد است و هزینه آن را مردم می‌پردازند و این غیرمنصفانه است.

وی تأکید کرد: شرایط بی‌ثباتی اقتصادی را که در آن هستیم، باید بیشتر مورد توجه قرار دهیم و مانند کسانی نباشیم که از فرصت پیش آمده برای اجحاف و تحمیل بر مردم استفاده می‌کنند و سود کلان می‌برند؛ ما که پیرو اهل بیت(ع) هستیم بدانیم آنها منش دیگری داشتند که در روایت فوق وجود داشت؛ ما در زندگی از روش‌هایی استفاده می‌کنیم که شبهه‌ناک است؛ خروج از انصاف و قیمت‌های کاذب، مصداق بارز برای مال شبهه‌ناک و خلاف سیره اهل بیت(ع) و روایات است.