عرفه؛ فرصتی برای ریاضت عاشقانه/ راهکار قرآنی حل مشکلات اقتصادی
گروه اندیشه ــ آیت‌الله احدی ضمن تأکید بر این نکته که روز عرفه روز تجلی معرفت خداوند است، از اعمال عبادی این روز به عنوان فرصت ریاضت عاشقانه یاد کرد که در اثر توجه و اهتمام به آن می‌توان با استناد به وعده خداوند در قرآن کریم شاهد حل مشکلات اقتصادی جامعه بود.
آیت‌الله مهدی احدی، از اساتید اخلاق حوزه علمیه در گفت‌وگو با ایکنا؛ به توضیح درباره اهمیت کسب معرفت خداوند متعال و جایگاه روز عرفه پرداخت و عنوان کرد: ما معرفت خداوند را در حدی می‌دانیم که ساختار جهان و مجموعه نظام هستی آفریدگار واحدی دارد که مدیریت این جهان به دست ذات اقدس اوست. در حدی خداوند را می‌شناسیم که می‌گویم: «وَهُوَ الَّذِی فِی السَّمَاءِ إِلَهٌ وَفِی الْأَرْضِ إِلَهٌ؛ و اوست که در آسمان خداست و در زمین خداست» (زخرف/۸۴). هرگز برای جهان ارباب قائل نیستیم، به میزانی که فرض می‌کنیم: «هُوَ مَعَکُمْ أَیْنَ مَا کُنْتُمْ؛ هر کجا باشید او با شماست» (حدید/۴). بار‌ها در قرآن شنیده‌اید که یکی از اسمای حسنای الهی «قیوم» است. ما معتقدیم اگر قیومیّت خداوند را کنار بگذارید جهان قطعا تقابل و تصادم خواهد کرد.
وی افزود: آن چیزی که ما را بر تزکیه نفس و تربیت می‌خواند روح بلند معرفت است. زبان معرفت «دل» است. در فرهنگ قرآن کریم، حقیقت هستی مسبّح خداست: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَالْأَرْضُ وَ مَنْ فِیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلَکِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِیحَهُمْ؛ آسمان‌هاى هفتگانه و زمین و هر کس که در آنهاست او را تسبیح مىگویند و هیچ چیز نیست مگر اینکه در حال ستایش تسبیح او مى‌گوید ولى شما تسبیح آن‌ها را درنمى‌یابید» (اسرا/۴۴).
آیت‌الله احدی ادامه داد: در فراز معرفت آنچه اهمیت دارد ذوب و فنای در معرفت است، نه ادبیات عرب و این الفاظی که فقط می‌تواند سجع و قافیه و ربط ادبی و قلمی را درست کند. من باید بفهمم که معنای این آیه که می‌فرماید: «کُلٌّ أَتَوْهُ دَاخِرِینَ؛ جملگى با زبونى رو به سوى او آورند» چیست؟ جهان سراسر در سجده هستند. وقتی جهان سراسر در سجده است و در کمال ذلت و خضوع در برابر ذات اقدس الهی قرار دارد، چرا بشر به خاطر معصیت و گناه، خود را با جهان تطبیق ندهد و هماهنگ نسازد؟
وی در ادامه عنوان کرد: بوعلی در نمط هشتم اشارات می‌گوید: عارف آن کسی نیست که از عرفان بگوید، بلکه عارف آن کسی است که از معروف بگوید. معروف خداوند است و ما باید غرق در معروف شویم. بعد می‌گوید: آن کسی که از عرفان خود سخن می‌گوید در واقع بت‌پرست شده است. هستی معرفت غیر از خود معرفت است. در هستی معرفت اخلاق و سلوک نهفته است.
احدی خاطر نشان کرد: وقتی مابین نماز مغرب و عشا می‌گوییم: «وَوَاعَدْنَا مُوسَى ثَلَاثِینَ لَیْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ؛ و با موسى سى شب وعده گذاشتیم و آن را با ده شب دیگر تمام کردیم» (اعراف/۱۴۲) باید بیاندیشیم این چه اربعینی است که خداوند در این اربعین با موسی سخن گفت. حتی درخت هم با موسی حرف زد: «نُودِیَ مِنْ شَاطِئِ الْوَادِ الْأَیْمَنِ فِی الْبُقْعَةِ الْمُبَارَکَةِ مِنَ الشَّجَرَةِ أَنْ یَا مُوسَى إِنِّی أَنَا اللَّهُ؛ از جانب راست وادى در آن جایگاه مبارک از آن درخت ندا آمد که اى موسى منم من خداوند» (قصص/۳۰).
وی افزود: این معرفت می‌خواهد در روز عرفه تجلی پیدا کند. در روز عرفه کشتی معرفت می‌خواهد لنگر بیاندازد: «بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَ مُرْسَاهَا؛ به نام خداست روانشدنش و لنگرانداختنش» (هود/۴۱) حالا ببینید لنگرگاه شما در روز عرفه چیست؟ آیا در آن روز به بیع و شراء مشغولید؟ به نوازندگی و طنز مشغولید؟ شما حساب بکنید در مورد فضیلت روز عرفه چه سخنانی گفته شده است.
وی ادامه داد: اگر سلوک آیت‌الله بهجت و علامه حسن‌زاده را قبول ندارید مفاتیح را باز کنید. در مفاتیح گفته شده است نماز ظهر و عصر را زیر آفتاب بخوان. چهار نوبت نماز دو رکعتی در آن روز سفارش شده است که در هر رکعت ۵۰ بار سوره توحید خوانده می‌شود. دستورش را ببینید. بعد با آن حال که قریب به دو ساعت زیر آفتاب نشسته‌اید باید دعای عرفه را شروع کنید.
وی در ادامه اظهار کرد: این آداب چه تأثیری در رزق و روزی و معرفت ما خواهد گذاشت؟ رعایت این آداب جهان را برای زندگی پر از امنیت و رفاه آماده‌سازی می‌کند؛ چراکه وقتی شما به عزت خداوند اهمیت می‌دهید خداوند شما را عزیز می‌کند. آیا این ریاضتی که اهل بیت (ع) سفارش کرده‌اند ریاضت صوفیانه است؟ خیر، این رضایت عاشقانه است. این اعمال درس حکمت می‌دهد: «شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ؛ خدا که همواره به عدل قیام دارد گواهى مى‌دهد که جز او هیچ معبودى نیست» (ال‌عمران/۱۸). این ذوب شدن در «هو» است. آیا باز هم می‌توانیم بگوییم این ریاضت‌ها غلط است؟ خود امام دارد سفارش می‌کند در روز عرفه چنین اعمالی را بجا بیاورید.
مهدی احدی در ادامه گفت: در روایت آمده است امام حسین (ع) هنگام ظهر اهل بیت خود را در جبل‌النور جمع کرد. در اثر گرمای زیاد عرق از چهره حضرت جاری بود، اما ایشان توجهی نمی‌کرد و غرق در اشک و ناله بود و فریاد می‌زد: خدایا فقط یک حاجت از تو می‌خواهم و آن «فکاک رقبتی من النار». تنها حاجتم این است که بین من و آتش جهنم جدایی حاصل شود. در آن هنگام صدای ناله اهل بیت (ع) بلند شد. وقتی چنین شخصیتی این‌گونه با خداوند سخن می‌گوید ما باید چه بگوییم.
وی افزود: عرفه چنین عظمتی دارد. در روایت آمده است امام سجاد (ع) مشاهده کرد شخصی در روز عرفه گدایی می‌کند. ایشان ناراحت شد و فرمود: اگر تو بدانی امروز چه عظمتی دارد دستت را پیش این و آن دراز نمی‌کنی. حضرت فرمود: امروز روزی است که خداوند تبارک و تعالی به بچه‌هایی که در ارحام مادرانشان هستند الهام می‌کند که از من درخواست کنید. فرزندان در رحم! آن‌وقت ما در رحم طبیعت خودمان را گم کرده‌ایم.
وی در پایان عنوان کرد: من از همه دعوت می‌کنم که روز عرفه بیشتر در دعای عرفه ضجّه بزنید. والله مشکلات اقتصادی و گرانی حل می‌شود؛ چراکه خداوند وعده داده است: «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ؛ و اگر مردم شهر‌ها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند قطعا برکاتى از آسمان و زمین برایشان مى‌گشودیم» (اعراف/۹۶).
گفت‌وگو از مصطفی شاکری
انتهای پیام
