ادوار تمدن اسلامی و اتصال آن به تمدن نوین/ توسعه دانش در گرو اقتدار مسلمانان
گروه دانشگاه _ رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد در افتتاحیه سومین همایش تمدن نوین اسلامی به تشریح ادوار و مراحل گوناگون شکل‌گیری تمدن اسلامی پرداخت و اظهار کرد: هر زمان مسلمانان اقتدار داشتند به دانش بها داده‌اند.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم افتتاحیه سومین همایش تمدن نوین اسلامی، عصر امروز چهارشنبه، ۲ اسفندماه جاری و با حضور علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیئت موسس و هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی، آیت‌الله سیدمهدی میرباقری، حجت‌الاسلام والمسلمین سقای بی‌ریا، محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه‌های آزاد اسلامی تهران و جمعی از صاحب‌نظران دانشگاهی در محل سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
ولایتی در این همایش با موضوع «ظرفیت‌های تمدن اسلامی برای شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی» به سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: تمدن اسلامی چیزی بود که سال‌ها از سوی غربی‌ها انکار می‌شد و مهمترین هنر مسلمانان این بود که کتاب‌های پایه تمدن بشری را به عربی ترجمه کردند و در طول هزار سال قرون وسطی این آثار را به زبان عربی ترجمه کردند.
وی تاکید کرد: در این سیر بسیاری از کتاب‌های مربوط به ارسطو، بقراط و ... به عربی ترجمه شد و غربی‌ها می‌گویند مسلمانان امانتدار خوبی بودند و این آثار زمانی که به مسلمین رسید علاوه بر ترجمه، کامل شد.
رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد بیان کرد: از سال‌ها قبل عده‌ای تلاش کردند نشان دهند اسلام تمدن داشته است چراکه بخش مهمی از تمدن امروز بشر مربوط به تمدن اسلامی است نه تمدن یونان و روم، از سوی دیگر کل مکاتب الهی از منطقه بین‌النهرین، فلسطین، شامات، عراق، جنوب ایران و کل ایران است.
ولایتی در ادامه گفت: برخی می‌گویند مسلمانان فقط امانتدار خوبی بودند و تمدن اسلامی نداشتند. در پاسخ به این عده باید گفت مهمترین کتاب در عرصه پزشکی از یونانیان باقی مانده و این اثر به عربی ترجمه شد و متن عربی آن دوباره به لاتین و دیگر زبان‌ها ترجمه شد که این اثر بعدها پایه داروسازی شد. اگر مسلمانان فقط امانتدار بودند و چیزی به این کتاب اضافه نکردند، چرا تعداد داروها که ابتدا ۵۰۰ دارو بود بعد از مسلمانان به ۱۴۰۰ دارو رسید و تحویل اروپاییان شد و اکنون با عنوان کتاب «الجامع لمفردات الادویه و الاغذیه» موجود است.
وی گفت: کشیشی هلندی در قرن هفدهم در مدرسه عیسویان گفت زبان عربی را یاد بگیرید زیرا اعراب ۳۰۰ دارو به این کتاب اضافه کردند. او حتی از آوردن نام مسلمانان پرهیز و بر قومیت تاکید می‌کرد تا جنبه دینی نداشته باشد.
رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد با اشاره به کتاب قانون ابن سینا و تحول در حوزه پزشکی از سوی مسلمانان گفت: در این اثر جمعا ۹۰۰ دارو ارائه شده، در حوزه پزشکی، یونانیان چیزهایی داشتند که مسلمانان بر آنها نقد عالمانه کردند. رازی کتابی با نام «الشکوک علی جالینوس» دارد و در این رساله مطالب متعددی را ارائه کرد. در کتاب «الحاوی» نیز تجربیات روزانه رازی در بیمارستان عضدی، شامل دست نوشته هایی که یکی از وزرای آل‌بویه از خواهر او خریداری کرده، آمده است.
ولایتی با تاکید بر پیشرفت در حوزه ریاضیات و اینکه مسلمانان پایه‌گذار جبر بودند، گفت: نخستین بار خوارزمی بود که کتاب «جبر و مقابله» را نوشت و علم جبر توسط مسلمانان ابداع شد، در آن زمان حدود ۳۰۰ ریاضی‌دان با تالیفات‌شان احصاء شده است.
وی با اشاره به پیشرفت‌های مسلمانان در حوزه نجوم، اظهار کرد: چرخیدن زمین دور خورشید را قبل از غربی‌ها مسلمانان کشف کردند، اندیشمندانی مانند ابوریحان بیرونی، سجزی، خواجه نصیر و قطب‌الدین شیرازی پیش از کوپرنیک این مسئله را کشف کردند.
رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد با اشاره به مثال دیگر و خط استوا گفت: یونانیان اندازه گرفتند و نتیجه محاسبات آنها ۷۳ هزار کیلومتر بود و ابوریحان با محاسبات خود خط استوا را ۴۳ هزار کیلومتر حساب کرد که همین اندازه موردقبول امروزی است.
وی با بیان پیشرفت‌های مسلمانان در حوزه فلسفه ادامه داد: کارهای بسیار ارزشمندی در این حوزه انجام داده‌اند و آثار متعددی در این حوزه به نگارش درآمد که مهمترین آنها کتاب «شفا» است که در قرن یازدهم به لاتین ترجمه شد. سیر فلسفه اسلامی بعد از ابوعلی سینا ادامه یافت و به فلسفه اشراق رسید.
رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد با بیان اینکه سوغات فرهنگ اروپا شرک است، تصریح کرد: آنها مسیحیت موحد را به مسیحیت تثلیثی تبدیل کردند و گفتند باید خدا را لمس کنیم. لذا عیسی(ع) را خدا خواندند و جبرئیل را شریک دوم دانستند و مسیحیت تثلیثی رشد کرد، اگر نه مسیحیت توحیدی بود.
وی به تاثیر جنگ‌های صلیبی و حمله مغولان بر افت جریان تمدن اسلام اشاره و تاکید کرد: هر وقت مسلمانان اقتدار داشتند به دانش بها دادند، اما جنگ‌های صلیبی و حمله مغولان باعث شد این سیر متوقف شود. نیشابور یک میلیون نفر جمعیت و ۱۲ هزار حمام داشت اما با حمله مغول همه اینها تخریب شد. بعدها چند حکومت اسلامی از جمله عثمانی، صفویه تشکیل شد که مرکزیت اسلامی داشتند.
وی در ادامه به سیر تمدن اسلامی از آغاز تا کنون اشاره کرد و مراحل تکوین تمدن اسلامی را برشمرد و افزود: اسلام از دعوت شروع شد و پیامبر(ص) در مکه ۱۳ سال مردم را به اسلام دعوت کردند، سپس در مدینه حکومت تشکیل شد، در مرحله سوم اسلام تا رسیدن به تمدن‌های قدیمی و مجاور خود گسترش پیدا می‌کند.
رئیس هیئت موسس دانشگاه آزاد ادامه داد: مرحله چهارم مرحله انتقال متقابل فرهنگ اسلامی و فرهنگ و تمدن به کشورهای مجاور بود و در این مرحله انتقال فرهنگ اسلامی به کشورهای دیگر آغاز شد. این انتقال با ترجمه، انتقال کتاب‌های کتابخانه‌ها و انتقال دانشمندان صورت می‌پذیرد که این مسئله به مسلمانان ضرباتی وارد کرد.
وی با اشاره به مرحله پنجم افزود: مرحله بعدی عصر خودجوشی و شکوفایی تمدن اسلامی و جوشش تمدن اسلامی است که از خود آن و درون شروع شده، مرحله ششم، عصر شکوفایی فرهنگی اسلامی و ادبیات عرفانی بود که این هم بعد از حوزه تجربیات و علوم طبیعی بوده است.
وی افزود: مراحل هفتم و هشتم، عصر شکوفایی هنر و معماری بوده که آخرین مرحله تمدن اسلامی عصر گذشته بود و بعد هم در مرحله هشتم عصر رکود تمدن اسلامی بود.
ولایتی در پایان گفت: مراحل پایانی، عصر اولین تجدد حیات جهان اسلام و نهایتا بیداری اسلامی است. هر وقت مسلمانان اقتدار داشتند، بیگانگان نتوانستند به جامعه آنها نفوذ کنند، بیداری اسلامی از ۲۰۰ سال پیش شروع شده و در منطقه ادامه دارد.
انتهای پیام/
