عملیاتی برای جلوگیری از رکود جنگ
گروه جهاد و حماسه: هفتم مرداد مصادف با سی و دومین سالگرد آغاز عملیات والفجر ۳ است که در قالب عملیات‌های محدود و به منظور جلوگیری از ایجاد رکورد جنگ و در ادامه عملیات‌هایی چون مسلم ابن عقیل، محرم، والفجر مقدماتی و والفجرهای ۱ و ۲ طراحی و اجرا شد.
امروز، 7 مرداد مصادف با سی و دومین سالگرد آغاز عملیات والفجر 3 است که در سال 62 انجام شد. عملیات والفجر 3 از جمله عملیات‌های محدود است و به منظور جلوگیری از ایجاد رکورد جنگ و در ادامه عملیات‌های مسلم ابن عقیل، محرم، والفجر مقدماتی و والفجرهای 1 و 2 طراحی و اجرا شد.
قبل از هجوم سراسری ارتش عراق به سرزمین ایران اسلامی، از فروردین 1359 به طور متناوب شهر مهران و حومه آن با خمپاره و توپخانه هدف حمله قرار می‌گرفت. در آن هنگام شهر مهران و 15 روستای اطراف آن حدود 176 هزار نفر جمعیت داشت، اما پس از مداومت و شدت نسبی حملات دشمن، از اردیبهشت 1359 تخلیه شهر به تدریج شروع شد. به مرور زمان به دلیل خالی شدن شهر از سکنه و تحرکات نیروهای دشمن در نقاط مختلف مرز، واحدهایی از تیپ اسلام‌آباد برای حفظ و تأمین منطقه اعزام شدند. پس از استقرار نیروهای تیپ اسلام‌آباد در خط مرزی این منطقه و اجرای آتش متقابل علیه دشمن، آتش عراق قطع شد و مردم به شهر بازگشتند. بعد از مدتی تیپ 84 خرم‌آباد جایگزین یگان قبلی در منطقه شد. مدتی از استقرار این یگان نگذشته بود که آتش دشمن مجدداً آغاز شد و به تدریج به آتش دوطرفه مبدل شد.
20 شهریور سال 1359، ارتش عراق «میمک» را اشغال کرد و همزمان شهر مهران را زیر آتش توپخانه قرار داد و به تدریج آتش خود را تشدید کرد. هفت روز بعد، دشمن یک درگیری در پاسگاه‌های «زالوآب» و «رضاآباد» ایجاد کرد و نهایتاً عقب رفت، اما مجدداً در 29 شهریور همان سال یک ستون نظامی از نیروهای دشمن که از طرف شهر «زرباطیه» به طرف «پاسگاه دراجی» و ارتفاعات 303 حرکت کرده بودند، در این منطقه مستقر شدند. همزمان با هجوم سراسری در روز 31 شهیورماه سال 1359 نیروهای عراق از چند محور به خاک جمهوری اسلامی حمله کردند و ضمن درگیری و تصرف پاسگاه‌های بهرام‌آباد و فرخ‌آباد، به طرف شهر حرکت کردند. نیروهای نظامی خودی نیز با به جای گذاشتن تجهیزات خود عقب‌نشینی کردند.
ارتش عراق در ادامه حملات خود، 12 مهرماه سال 59 در حالی که تعدادی از مردم هنوز در مهران بودند وارد این شهر شد. سرانجام نیروهای عراقی ارتفاعات شمالی (کوه‌گچ، زالوآب، کولک، زیل) و ارتفاعات جنوبی (قلاویزان، حمرین) و ارتفاعات شرقی (چکه‌موسی، چکه‌قمر، گره‌بور) و شهر مهران را تصرف کرد. پس از آزادی خرمشهر، ارتش عراق از بیشتر مناطق اشغالی باقی مانده عملیات بیت‌المقدس و نیز شهر مهران و ارتفاعات مزبور عقب‌نشینی کرد و روی ارتفاعات شمالی و جنوبی شهر مهران در داخل خاک ایران مستقر شد.
به این ترتیب اولین اشغال مهران پایان یافت، اما این منطقه همچنان زیر دید و تیر دشمن بود و شهر وضع عادی نداشت، در حالی که تقریباً به طور مداوم آماج آتش خمپاره عراقی‌ها بود. از برخی منازل حومه آن به عنوان پایگاه‌های تدارکاتی و پشتیبانی دیگر مقرهای نظامی استفاده می‌شد.
با توجه به مختصات جغرافیایی منطقه و اهمیت استراتژیک آن، عملیات والفجر 3 به ترتیب در سه محور زالوآب و نمه‌کلان‌بو، دشت مهران و قلاویزان، به منظور تأمین اهداف از پیش تعیین شده طراحی شد. در این عملیات نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی با استعداد یک تیپ زرهی (که در خط داشت) و یک گردان نیروی پیاده و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به استعداد سه لشکر، دو تیپ، یک تیپ منهای پیاده و یک تیپ زرهی به صورت ادغامی وارد عمل شدند.
عملیات ساعت 11 روز هفتم مردادماه سال 1362 با رمز «یا فاطمه‌الزهرا(س)» آغاز شد. با شروع عملیات در این محور، شب اول ارتفاعات نمه‌کلان‌بو تصرف و تأمین شد و برای شب دوم جاده 490 با ماشین‌آلات مهندسی، کامل شد و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
نتایج عملیات والفجر 3
از جمله نتایج عملیات والفجر 3 می‌توان به آزادسازی جاده ایلام مهران دهلران، آزادسازی ارتفاعات زالوآب و نمه‌کلان‌بو، آزادسازی دشت مهران و برقراری ارتباط جبهه‌های میانی و جنوبی از طریق دو جاده ایلام مهران دهلران اشاره کرد.
در این عملیات یک فروند هواپیمای جنگی، سه فروند هلی‌کوپتر، 10 انبار مهمات، سه دستگاه لودر و بلدوزر، 16 قبضه خمپاره‌انداز، 60 قبضه تیربار، 33 دستگاه خودرو و همچنین بیش از 70 دستگاه تانک و نفربر از دشمن منهدم شد.
در میان غنائم، 15 دستگاه خودرو، پنج دستگاه لودر و بلدوزر، 16 قبضه خمپاره‌انداز، سه دستگاه تانک، بیش از 1800 قبضه تیربار، بیش از 51 قبضه خمپاره 80 و 120 و مقادیر قابل توجهی سلاح و تجهیزات انفرادی به چشم می‌خورد. همچنین 5000 نفر از نیروهای دشمن کشته و زخمی شده و 509 نفر به اسارت درآمدند.
